Özet:

Yazarı belli olmayan bu “Risȃle”nin içeriği; halka hitap amacıyla kaleme alınmış, bir “Söylev”dir. Edirne’nin, Osmanlı Devleti’nin topraklarına katılmasını sağlayan İstanbul Anlaşmasının (29. Eylül.1913) öncesinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Balkan savaşında; Edirne’nin kaybedilmesi üzerine, halkın yaşadığı manevi çöküntüyü ortadan kaldırmak için hazırlandığı anlaşılan metne; coşkulu, duygulu bir akış hâkimdir. Dilde ise duru ve açık bir Osmanlı Türkçesi dikkat çekmektedir. Çalışmak, ulusal ekonomi, ulusal sermaye birikimi ve ulusal ticaret gibi konulara yer verilmiş; Türk ve Müslüman unsurun girişimci yönlerinin ortaya çıkarılmasının bir zorunluluk olduğuna değinilmiştir. Yer yer dini referanslarla beslenen metin içersinde; “çalışmak” ve “devletin görevleri” temaları üzerinden, İttihat ve Terakki’nin uyguladığı baskılar da eleştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: