Özet:

Azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki kırdan kente göç olgusu, kentsel alanlarda birçok mekansal, sosyal, ekonomik ve kültürel değişimi meydana getirmiştir. Türkiye’de 1950'li yıllarda öne çıkan gecekonduların sayıları, sonraki on yıllarda artmış ve birçok gecekondu mahallesi oluşmuştur. İzmir, söz konusu dönemde gecekondu mahallerinin yaygınlaştığı metropol kentlerden birisidir. Gecekondular başlangıçta kent merkezine yakın mahallelerde oluşturulurken, zamanla kentin dışına doğru yayılma göstermiştir. İzmir’in Buca ilçesindeki Kuruçeşme Mahallesi, iç göçlerle oluşmuş eski bir gecekondu mahallesidir. Mahallede son yıllarda, kentsel dönüşüm uygulaması adı altında yıkılan gecekondu ve eski binaların yerini yeni inşaatlar ve binalar almıştır. Bu çalışmanın amacı, metropol kentin çeperindeki eski bir gecekondu mahallesindeki dönüşüm dinamiklerini ve ortaya çıkan çelişkileri analiz etmektir. Buca, kentleşme ve gecekondulaşma sorunlarının öne çıktığı yoğun nüfuslu bir yerleşim yeri olmasına rağmen, bu konuda bilimsel çalışmalar çok sınırlıdır. Dolayısıyla bu çalışmanın literatüre önemli bir katkısının olması hedeflenmektedir. Sahadan elde edilen bulgulara dayanan betimleyici bu çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemleri ve bu yöntemlerin teknikleri bir arada kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, Kuruçeşme Mahallesi’ndeki 350 haneye yapılandırılmış soru kâğıdı uygulanmış ve 20 kişiyle de yarı yapılandırmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Eski bir gecekondu mahallesi olan Kuruçeşme Mahallesindeki dönüşüm, konut piyasası üzerinden şekillenen ranta dayalı birikim rejiminin, kentin çeper bir yerleşiminde de yaşama geçirildiğini göstermektedir. Bu dönüşümün mekâna, nüfusa, sosyal ve ekonomik ilişkilere etkisi ve de çelişkileri, araştırmanın bulguları ışığında analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: