Özet:

Kur’ân-ı Kerîm, İslâm’ın doğuşundan günümüze kadar birçok kez tefsir edilmiştir. Müfessirlerin tefsir yazmaktaki asıl hedefleri Cenâb-ı Hakk’ın kelâmından muradını gereği gibi anlamaya çalışmaktır. Arap dili ve edebiyatı âlimi, fakîh, müfessir Muhammed et-Tâhir İbn Âşûr ö.1973 da bu hedefi gaye edinip “et-Tahrîr ve’t-Tenvîr” isimli bir eser te’lif etmiştir. İbn Âşûr te’lifinde tefsir ilmini ilgilendiren pek çok konudan bahsetmiştir. İlgili konulardan kıraat ilmi ve kıraatler hakkında özel bir mukaddime/bölüm ayırmış tefsirinde de kıraatlere detaylı bir şekilde yer vermiştir. İbn Âşûr’un yer verdiği kıraat birikimi içinde ferşî okumalar olduğu gibi fonetik okumalar da vardır. Fonetik okumalar hükümleri birbirinin aynısı olan kaidelerin, aynı kurallar üzerinde icra edilmesiyle ortaya çıkan okumalardır. İbn Âşûr’a göre fonetik okumaların manaya hiçbir etkisi yoktur. Çünkü bunlar aynı kelimenin farklı lehçe ve ağızlarda telaffuzuyla ortaya çıkan okuma şekilleridir. Eda/fonetik yönüyle ele alınan farklılıklar, kelimelerin daha çok telaffuzuyla alakalı olup kıraat imamlarının Kur’ân kıraatinde takip ettikleri ve her birinin kendisine ait olan ya da diğer imamlarla ortak oldukları kuralların öne çıkanlarıdır. Çalışmamızın amacı ise İbn Âşûr’un tefsirinde yer verdiği fonetik yönden kıraat farklılıklarını, tahkîk ve teshîl kıraati; idğâm ve izhâr kıraati; imâle, beyne ve feth kıraati; işmâm ve ihtilâs kıraati; iskân ve itbâ kıraati ve izafet yâ’ları gibi kıraat başlıkları altında ele almaktır

Anahtar Kelimeler: