Bu çalışma, on birinci yüzyılın Doğu (Karahanlı) Türkçesiyle yazılmışönemli ve hacimli manzum eseri olan Kutadgu Bilig’in kelime kadrosunu, günümüz Türk lehçelerinden Kırgız Türkçesiyle karşılaştırmaktadır. Çalışma, Türkiye’de Reşit Rahmeti Arat tarafından hazırlanıp yayımlanan Kutadgu Bilig Metin ve Tercüme’leri ile (Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig I-Metin, Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig II-Tercüme) yine onun tarafından hazırlanan ancak K. Eraslan, O.F. Sertkaya, N. Yüce tarafından neşre hazırlanıp yayımlanan Kutadgu Bilig III İndeks’e dayanmaktadır. İndeks’teki her kelime ve anlamı Kırgız Türkçesindeki şekil ve anlamlarıyla karşılaştırılmış; Kutadgu Bilig’deki her bir açıklayıcı anlamın Kırgız Türkçesindeki karşılığı verilmeye çalışılmış; değişen anlamlar, değişen (farklı) yapılar, eskiyen kelimeler tespit edilmiştir. İndeks’te olması gereken ve Semih Tezcan’ın önerdiği kelimeler de (eğer Kırgızca karşılığı varsa) çalışmaya dâhil edilmiştir. Anlam veya okunuşunda sorunlu bulunan İndeks’teki kelimeler (113 adet) çalışmaya alınmamıştır. Sonuçta, yaklaşık üç bine yakın (2998) kelimeyi barındıran Kutadgu Bilig’deki kelimelerin yaklaşık olarak % 46/47 oranında Kırgız Türkçesinde kısmen anlam ve yapı değişmesine uğrayarak amafazla da ses değişmelerine ve olaylarına maruz kalarak yaşadığı tespit edilmiştir.
This study compares Kutadgu Bilig’s word staff, which is an important and voluminous manuscript written with the Eastern (Karahanlı) Turkish of the eleventh century, with the Kyrgyz Turkish from today’s Turkish languages. The work was prepared and published by Reşit Rahmeti Arat in Turkey with the Kutadgu Bilig Text and Translations (Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig I-Metin, Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig II-Translations) again prepared by him but K. Eraslan, O.F. Sertkaya is based on the Kutadgu Bilig III Index, which was prepared and published by N. Yüce. Each word and meaning in the index was compared with the form and meaning in the Kyrgyz Turkish; every explanatory meaning in the Kutadgu Bilig was attempted to be replied in the Kyrgyz Turkish; variing meanings, variing (different) structures, old words were identified. The words that should be in the index and the proposed by Semih Tezcan are also included in the work (if there is a Kirgizic response). The words in the Index that have a problem in meaning or reading (113 pieces) have not been taken to work. After all, it has been found that the words in Kutadgu Bilig, which contain
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|