Görüntüleme
2
Dünya genelinde birçok konukçuya sahip yarı parazit bir bitki olan ökse otu (Santalaceae: Viscum album subsp. album L.)’nun doğal yayılış alanlarından biri de Türkiye’dir. Ökse otu konukçu olarak bulunduğu bitkilerin verim ve kalitesini düşürerek tarım ve orman ekosistemlerinde ciddi risklere neden olur. Ancak, etnobotanik kullanımından dolayı insan yaşamında önemli katkılara da sahiptir. Ayrıca, yerel inanışlarda bereket, şans ve uzun yaşam temsili olarak da değerlendirilir ve bu bitkinin bulunduğu alanlarda korunmasında bir faktördür. Bu çalışma ile Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölgesinde fındık (Betulaceae: Corylus avellana var. avellana L.) üzerinde bulunan ökse otunun parazitik durumu ve botanik özellikleri ilk kez rapor edilmektedir. Ayrıca, bitkinin belirlendiği bölgede farklı konukçulara bağlı olarak habitat durumu ve bölgesel etnobotanik kullanımına yönelik veriler sunulmaktadır. Ökse otu, fındık üzerinde ilk kez Batı Karadeniz Bölgesi Düzce ili Akçakoca ilçesinde Ağustos 2021’de orman ekosisteminin bozulmasıyla oluşturulan bir alanda tespit edilmiştir. Bu tespitin ardından ilgili lokasyon merkez alınarak doğu, batı, kuzey ve güney yöneyleri doğrultusunda toplam 44 örnek fındık bahçesi alanında hızlı bir sörvey yapılmış ve 93 noktada ökse otunun varlığına rastlanılmıştır. Her ne kadar fındık üreticileri genel olarak ökse otunu (yöresel adı: purç) tanıyor olsa da bu yarı parazit bitkinin tarım ve orman ekosistemindeki çevresel ve sosyoekonomik etkileri konusunda sınırlı bilgiye sahiptir. Yöre halkı ökse otunu etnobotanik olarak (hayvan yemi, zamk, «ökse» ve geleneksel ilaç yapımı vb.) kullanmakta ve hatta yöre pazarlarında satarak ek gelir kaynağı sağlamaktadır. Çalışma alanında farklı konukçular (yumuşak çekirdekli meyve ağaçları, kavak, gürgen vb.) üzerinde de belirlenen ökse otunun bağlı bulunduğu konukçuya göre tarım, orman, sahil, şehir ve yapay (yol kenarları, parklar, bahçeler) habitatlarda varlığı tespit edilmiştir. Elde edilen tüm veriler dikkate alınarak Türkiye'nin fındık üretim merkezi olan Karadeniz Bölgesi'nde ökse otuyla ilgili genel bir sörvey yapılması, tespit edilen alanlarda ise bitkinin yönetimine ve farkındalığına yönelik çalışmaların yapılması önerilmektedir.
One of the natural distribution areas of mistletoe (Santalaceae: Viscum album subsp. album L.), which is a hemi-parasitic plant with many hosts around the world, is Türkiye. Mistletoe causes serious risks to agricultural and forest ecosystems by reducing the productivity and quality of the plants it hosts. However, it also has important contributions to human life due to its ethnobotanical uses. Additionally, in local beliefs; it is also considered as a representation of plenty, luck and long life and is a factor in the protection of this plant in the areas where it is found. Here, the parasitic status and botanical characteristics of mistletoe found on hazelnut (Betulaceae: Corylus avellana var. avellana L.) in the Western Black Sea region of Türkiye are reported for the first time. Additionally, data on the habitat status and regional ethnobotanical use of the plant depending on different hosts in the region where it was determined are presented. Mistletoe was detected on hazelnut for the first time in the Akçakoca district of Düzce province in the Western Black Sea region in August 2021 in an area created by the disruption of the forest ecosystem. Following this determination, a rapid survey was carried out in a total of 44 sample hazelnut garden areas in the east, west, north and south directions, taking the relevant location as the centre, and the presence of mistletoe was found in 93 points. Although hazelnut producers are generally familiar with mistletoe (local name: purç), they have limited knowledge about the environmental and socioeconomic impacts of this hemi-parasitic plant on the agricultural and forest ecosystem. Local people use mistletoe as ethnobotanical (animal feed, glue, mistle and traditional medicine making, etc.) and even provides an additional source of income by selling it in local markets. Mistletoe, which was also determined on different hosts (pome fruit trees, poplar, hornbeam etc.) in the study area, was found to be present in agriculture, forest, coastal, urban and artificial habitats (roadsides, parks, gardens) depending on the host. Considering all the data obtained, it is recommended to conduct a general survey of mistletoe in the Black Sea Region, which is the centre of hazelnut production in Türkiye, and to carry out studies on the management and awareness of the plant in the identified areas.
Alan : Ziraat, Orman ve Su Ürünleri
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
