Abstract:

1990’ların başında SSCB’ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde ortaya çıkan aşırı yoksulluk, ücret düşüşleri ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle bu ülkelerden, ülke sınırlarının dışına yoğun göçler yaşanmıştır. Post-Sovyet göçleri olarak adlandırılan bu göçlerde Türkiye, mevcut iş gücü talebi, uyguladığı esnek vize uygulamaları, coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle göçmenler için önemli bir hedef ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışmada İstanbul Kumkapı’da tekstil sektöründe çalışan eski Sovyet ülke kökenli kadın göçmenlerin emek piyasasındaki konumları ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında bu göçmen kadınların; göçe karar süreçleri, göç etmelerinin ekonomik ve sosyal nedenleri, çalışma koşulları, aile ekonomilerine sağladıkları destek, boş zaman ve mekân değerlendirme biçimleri, geri dönüş eğilimleri, ileriye dönük planları ve emek piyasasına katılımda önemli bir merkez olan Kumkapı semtiyle ilişkileri gibi konuların irdelenmesi hedeflenmiştir. Kumkapı’da gerçekleştirilen nitel çalışmada 6 kadın göçmenle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Genellikle katılımcılar, özellikle ucuz iş gücü sağlamaları, görece nitelikli ve eğitimli olmaları, birçoğu kaçak çalışan olmaları ve işverenin birçok masrafını azaltması gibi nedenlerle emek piyasasında talep görmektedir. Düzenli veya düzensiz olarak yalnızca tekstil sektöründe değil; ev, bakım ve ofis hizmetlerinde de çalışan; kentin ve ekonominin silik, görünmeyen yüzleri olarak değerlendirilebilecek göçmen kadınların esasen sosyal sermayelerine çok da ters düşen işler yapmadıkları, göç süreçlerinde en büyük motivasyon kaynaklarının ise aracıları olduğu gözlemlenmiştir.

Keywords: