Citation Number
3
Views
106
Downloands
31
Türk siyasal hayatındaki ve Türkiye demokratikleşme tarihindeki en önemli olaylardan birisi de kuşkusuz ki Türkiye’nin çok partili siyasal rejime geçmesidir. Çok partili siyasal hayata geçilmesi, daha sonrasında gerçekleşecek olan birçok demokratikleşme reformların öncüsü kabul edilebilecek, tek parti iktidarının ardından siyasal sistemde artık çoğulculuğun benimsendiğini ortaya koyan devrim niteliğinde bir adım olmuştur. Çok partili siyasal hayata ilk geçiş denemesi kabul edilebilecek olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması Türkiye’de çok partili siyasal hayata ilk geçiş denemesi olması açısından oldukça önemlidir. Fırkanın Genel Başkanı General Kazım Karabekir, İkinci Başkanı Hüseyin Rauf Orbay ve Genel Sekreteri de Ali Fuat Cebesoy’du. Hepsi Kurtuluş Savaşı kahramanı olan bu isimler aslında Mustafa Kemal’in de yakın arkadaşlarıydı. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın, Halk Fırkası’na muhalefeti iki alanda yoğunlaşıyordu; ekonomi ve din. Ekonomik açıdan parti Batı tipi liberalizmi benimsiyor ve Halk Fırkası’nın devletçilik politikalarını eleştiriyordu. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası doğu da çok etki göstermiştir. Ancak kurulduktan birkaç ay sonra Doğu Anadolu’da patlak veren Şeyh Sait İsyanı ve bu isyanla bağlantılı ve sebep oldukları dilendirilmiştir. Bu isyan sebebiyle İstiklal Mahkemeleri’nin geniş yetkilerle kurulmasına, Takrir-i Sükun Kanunu’nun çıkmasına neden olmuştur. İstiklal Mahkemeleri, Terakkiperver Fırka mensuplarının irticai faaliyetleri hakkında hükümeti ikaz etmişler, önce İstiklal Mahkemesi kendi yetki alanında bulunan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası şubelerinin kapatılmasına karar vermiştir. Hükümet ise, Takrir-i Sükûn Kanunu’na dayanarak, 3 Haziran 1925 tarihinde bütün memlekette irticayı tahrik ettiği gerekçesiyle Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasını kararlaştırmıştır. Partide ki birçok şahsiyet bu mahkemelerde yargılanmışlardır. Çok partili hayata geçişteki bu ilk deneme böylece başarısız olmuştur.
One of the most important events in the political life of Turkey and in the history of Turkey’s democratization is undoubtedly the transition of Turkey to a multi-party political regime. The transition to the multi-party political life has been a step in the revolutionary nature that shows that the multi-party is now adopted in the political system after the one-party power, which can be considered the pioneer of many democratic reforms that will take place later. The establishment of the Terakkiperver Republic Fraksi, which can be accepted as the first attempt of transition to multi-party political life, is very important in terms of being the first attempt of transition to multi-party political life in Turkey. The general chairman of the branch was General Kazim Karabekir, the second chairman Hussein Rauf Orbay and the secretary-general Ali Fuat Cebesoy. These names, all the heroes of the Liberation War, were actually close friends of Mustafa Kemal. The opposition of the Terakkiperver Republic Frontier to the People's Frontier was concentrated in two areas: economics and religion. Economically, the party adopted Western-type liberalism and criticized the populism’s state-making policies. The Eastern Republic has also had a great impact. But a few months after its establishment, the Sheikh Sait rebellion that exploded in Eastern Anadolu and this rebellion was linked and asked for its causes. This rebellion has led to the establishment of the High Court with extensive powers, the Takrir-i Sükun Law has come out. The Court of Appeal has informed the government about the activities of the members of the Terakkiperver Branch, first the Court of Appeal has decided to close the Branches of the Terakkiperver Republic in its jurisdiction. The government, on the basis of the Takrir-i Sükûn Act, decided to close the Terakkiperver Republic Frontier on 3 June 1925 on the grounds that it driven the artifacts throughout the country. Many of the parties were trialed in these courts. The first trial of this multi-party life has failed.
Field : Eğitim Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
