Abstract:

Haber verme işlevi kitle iletişim araçlarının en önemli işlevlerinden birisidir. Tüm zamanlarda insanlık için önemli olan haberleşme ihtiyacı modern toplumların olmazsa olmazı konumundadır. Kitle iletişim araçlarındaki gelişmeler haberleşme yöntemlerini de oldukça arttırmıştır. Şartlar değişse de gazeteciliğin haber verme işlevi kadar, tarafsız haber verme sorumluğu da önemini korumaktadır. Günlük hayat içerisinde önemsiz gibi gözüken konularda bile doğru ve tarafsız haber verme sorumluluğu bulunan gazeteciler tüm toplumu ilgilendiren konularda mesleklerini çok daha dikkatli ve özenli yapmalıdırlar. Örneğin seçim, referandum gibi toplumsal olaylarda kamuoyunu bilgilendirme işlevini yürütürken yönlendiricilikten kaçınmalıdırlar. Peki, bu teorik gereklilik acaba uygulamada tam olarak yerine getirilmekte midir? Türkiye 16 Nisan 2017 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Sistemi - Anayasa Değişikliğine ilişkin referanduma gitmiştir. Referandum propaganda sürecinde tarafsızlık ilkesine göre yayın yapması gereken basın-yayın kuruluşlarının araştırıldığı çalışmada, olan ve olması gerekenler arasında bazı farklılıkların bulunduğu görülmüştür. Çalışma kapsamında, referandum öncesinde, on beş gün boyunca Sabah ve Sözcü gazeteleri incelenmiştir. Referandum hakkında yapılan haberlerin ve yazılan köşe yazılarının incelendiği bu aşamada gazetelerin kendi ideolojik bağları çerçevesinde haber yapma eğiliminde oldukları görülmüştür. Araştırmanın temel bulgusu, Sabah Gazetesi’nin referandumda “evet” tercihini desteklediği, Sözcü Gazetesi’nin ise “hayır” tercihini desteklediği gerçeğidir. Araştırma sürecinde Sabah gazetesi referandum ile ilgili toplam 103 haber yaparken Sözcü gazetesinin toplam 194 haber yaptığı görülmüştür. Sabah gazetesinde çıkan haberlerin % 91,26’sının referandumda “evet” oyu verilmesi yönünde iken Sözcü gazetesinde çıkan haberlerin ise % 71,13’ünün “hayır” oyu verilmesi yönündedir. Araştırma sürecinde Sabah gazetesinde toplam 154 köşe yazısı yayınlanmış olup bunların 83’ü referandum hakkındadır. Referandum hakkındaki köşe yazılarının da çoğunluğu (71) referandumda “evet” oyu kullanılması yönündedir. Sözcü gazetesinde; toplam 139 köşe yazısının 94 tanesinin referandum hakkında olduğu görülmektedir. Bunlardan 93 tanesi referandumda “hayır” oyu kullanılması yönünde iken 1 tane tarafsız olarak nitelendirilebilecek köşe yazısına rastlanmıştır.

Keywords: