Abstract:

İstanbul’un fethinin ardından inşa edilen Topkapı Sarayı, uzun süre Osmanlı padişahlarının esas ikâmetgâhı olmuştur. Saray bu vasfını devam ettirirken XVII. ve bilhassa XVIII. yüzyılda, Osmanlı padişahlarının zaman zaman buradan ayrılarak İstanbul’un farklı noktalarındaki sahilsaraylar ile çeşitli köşk ve kasırlarda konakladıkları görülür. Havaların nispeten sıcak olduğu aylarda yaptıkları bu mekân değişiklikleri, onlara saraydan uzaklaşarak tabiatın güzelliklerinden ve şehrin farklı yerlerindeki köşk-kasır ve sahilsaraylarının imkânlarından istifade etme fırsatı verirdi. Genellikle göç-i hümâyun veya nakl-i hümâyun denilen bu geleneğin özellikle XVIII. yüzyıl padişahları arasında yaygınlık kazandığı görülür. Sultan III. Mustafa da hükümdarlığı süresince sekiz ayrı yaz mevsimini Topkapı Sarayı dışında geçirmiştir. III. Mustafa Osmanlı-Rus savaşının başlamasına kadar sürdürdüğü bu ritüelinde başta Karaağaç Sahilsarayı olmak üzere Beşiktaş Sahilsarayı ve Topkapı Kasrı’nı yazlık mekân olarak tercih etmiş ve yılın sıcak mevsimlerini genellikle buralarda geçirmiştir. Bu makale III. Mustafa’nın söz konusu süreçteki yazlık göçlerine odaklanmakta, bu göçlerin hangi tarihler arasında nerelere yapıldığını incelemektedir. Ayrıca III. Mustafa’nın yazlık göçlerinde ön plana çıkan noktaların altı çizilerek; onun göçte yanına aldığı kişi ve görevlilere, göçlerindeki yolculuk şekilleriyle bunların zamanlarına ve genel olarak yazlık mekânlarda ne şekilde vakit geçirdiğine dair bilgiler vermektedir.

Keywords: