Abstract:

Çevre koşulları ve çevre koşullarının insan yaşamı üzerindeki etkileri çok eski dönemlerden beri bilinmektedir. Aristo, El-Cahiz, İbn-i Sina, İbn-i Haldun, Montesquieu Humbolt, Ritter, Durant, Gumilev gibi çok sayıda bilim insanı direk yada dolaylı çevre koşulları ve çevre koşullarının insan yaşamı üzerinde ki etkilerini dile getirmiş çok sayıdaki bilim insanlarından bazılarıdır. Ortamın şekillenmesi üzerinde direk ve dolaylı etkileri düşünül düğünde en önemli faktör olarak iklim koşuları kabul edilebilir. Doğadaki dengeyi sağlayan unsurlar arasındaki ilişkiler genellikle gözle görülemeyen ve çoğu zamanda izlenemeyen ilişkiler olmasından dolayı bu ilişkileri tam kavrama noktasında hâlâ çok gerideyiz. Neolitik olarak ifade edilen dönem insanların dünyanın birçok yerinde yerleşik hayata geçtiği, toprağı işlediği, hayvancılığın başladığı, ürün fazlasının meydana geldiği, toplumsal sınıfların oluştuğu, şehir yaşamını ve medeniyeti başlatan dönem olarak kabul edilmektedir. Günümüzde küresel ısınma süreciyle, daha da öne çekilen küresel iklim krizi; kararlı iklim koşulları altında gelişen medeniyetimiz/medeniyetlerimiz için ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Neolitik dönemde medeniyet/medeniyetlerin gelişmesini sağlayan temel unsurlardan biri iklim ve iklimin kararlı yapısıdır. Medeniyet/medeniyetler olarak ifade ettiğimiz kültürler üstü yapı Kuvaterner olarak adlandırılan jeolojik zaman dilimi içerisinde Durat’ın deyimiyle acaba “kısa bir fasıla” mıdır? Pleistosen (buzul çağları) ve Holosen (buzul arası) olarak iki alt döneme ayrılan Kuvaterner diğer jeolojik dönemlere göre oldukça kısadır. Pleistosen çok sayıda buzul döneminin yaşandığı bir dönemken, Holosen ise buzul sonrası olarak ifade edilen, genel hatlarıyla bir ısınma trendinin gözlendiği günümüzden yaklaşık 10-12 bin yıl öncesine karşılık gelen jeolojik bir devredir. Holosen aynı zamanda Neolitik olarak ifade edilen yerleşik hayatın başladığına inanılan tarihsel döneme de karşılık gelir. İklim değişmeleri medeniyetimizi/medeniyetlerimizi başlatan tarım sal düzeni yıkarak belki de farklı değerlere sahip yeni medeniyetlerin oluşmasına zemin hazırlayacaktır.

Keywords: