Abstract:

Siyasi ve sosyal açıdan büyük bir öneme sahip olan insan hakları düşüncesinin temeli "doğal hak" kavramına dayanmaktadır. Doğal hak düşüncesi her ne kadar Antik Yunan kökenli olsa da 17. ve 18. yüzyılda Hobbes, Locke ve Spinoza gibi düşünürler insanın bazı doğal haklara sahip olduğu düşüncesini yoğun bir şekilde ele alıp incelemişlerdir. Hobbes ve Spinoza, Machiavelli'nin başlattığı sekülerleşme hareketini, klasik siyaset felsefesi geleneğinin yaptığı gibi siyasal alanı, hukuku ve ahlakı "yasa ve ödev" kavramına değil, "hak" kavramına dayandırarak yaparlar. Doğal hak kavramını açıklarken her iki düşünür de benzer terminolojileri kullanırlar. Fakat doğal durumdan sivil duruma geçişte hakların devri konusunda farklı düşünürler. Hobbes, sivil duruma geçişte, insanın en doğal hakkı olan yaşama hakkı hariç bütün hakları egemene, Leviathan'a devretmesi gerektiğini düşünürken; Spinoza insanın yaşama hakkı yanında düşünce özgürlüğünün de egemene devredilmemesi gerektiğini düşünür.

Keywords: