Abstract:

Erzurum’un yetiştirdiği, tasavvuf edebiyatının XX. asırdaki önemli temsilcilerinden, Nakşî-Hâlidî şeyhi Hâce Muhammed Lutfî Efendi (Alvarlı Efe), yaşantısı ve şiirleriyle kültür dünyamızda silinmez izler bırakmıştır. Erzurum’un Hasankale (Pasinler) ilçesi Kındığı (Altınbaşak) Köyü’nde 1868 yılında dünyaya gelen Alvarlı Efe Hazretleri, ilk olarak babası Hâce Hüseyin Efendi’den aldığı eğitimi Erzurum’da devam ettirmiş, Erzurum’un Alvar köyünde 1939 yılına kadar yapmış olduğu imamlık sebebiyle “Alvarlı Efe” olarak tanınmıştır. Alvarlı Efe Hazretleri’nin sohbet aracı olarak gördüğü şiirlerini kaleme alan müritlerinden biri de “Yetim Hâfız” nâmı ile tanınan Pehlül Çiftçi (ö. 1961)’dir. Uzun seneler boyunca Efe Hazretleri’nin yanında bulunan Pehlül Çiftçi, Efe Hazretleri’nin şiirlerini yazan kâtiplerindendir. Pehlül Çiftçi’nin oğlu Hüseyin Çiftçi vasıtasıyla bize ulaşan 13 defterin 9’unda yaklaşık % 65’i Alvarlı Efe’ye ait olan şiirler bulunmaktadır. Bu şiirlerden bazıları yayımlanmış olan şiirleri arasında bulunmamakla birlikte, yayımlanmış olan şiirlerle defterler arasında yapılan karşılaştırma neticesinde bazı farklılıklar görülmüştür. Bu defterlerde Alvarlı Efe’nin Türkçe ve Arapça şiirlerinin yanısıra Kuddusî, Nigârî, Şeyh Gâlip, Bayburtlu Celâlî, Niyâzî-i Mısrî, Erzurumlu Emrah, Ketencizâde Mehmed Rüşdî, Hâfız-ı Şirâzî, Vehbî, Üryânî gibi şairlerin şiirleri, maniler ve müstakil beyitler de bulunmaktadır. Bu yönüyle defterler birer şiir mecmuası niteliğindedir. Bu çalışmada söz konusu defterlerde Alvarlı Efe’ye ait olan şiirlerin mevcut yayınla genel bir karşılaştırması yapılacak, defterlerin içeriklerine dair bilgiler ve değerlendirmeler ortaya konacaktır.

Keywords: