Abstract:

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmenleri ile Türkçe Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin yabancıların Türkçe konuşması kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile belirlemektir. Araştırma verilerine ulaşmak için farklı kurumlarda çalışan Türkçe öğretmenleri ve üniversitede Türkçe öğretmenliği bölümünde okumakta olan toplam 88 kişiden “Yabancıların Türkçe konuşması …. gibidir, çünkü……” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen metaforlar tek tek incelenmiş ve geçerli olmayanlar çıkarılmıştır. Araştırma sonunda Türkçe öğretmenleri ile Türkçe öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin 72 cümlesi değerlendirilmiştir. 72 cümlenin ve oluşturulan 8 kategorinin ismini ve özelliklerini içeren bir liste alan uzmanlarına verilip uzmanlardan bu iki listeyi eşleştirmesi istenmiştir. Uzmanların yaptığı eşleştirmeler araştırmacının oluşturduğu kategorilerle kıyaslanmış ve görüş birliği görüş ayrılığı sayıları tespit edilerek çalışmanın güvenirliği sağlanmıştır. Alan uzmanları görüşleri doğrultusunda yapılan son incelemeler sonucunda geçerli 45 metafor elde edilmiştir. Araştırma verilerine göre yabancıların Türkçe konuşmasına ilişkin olarak katılımcıların % 55,6’sı olumlu, % 44,4’ü olumsuz metafor geliştirmiştir. Olumlu metaforlardan en yüksek frekansa sahip olanlar çocuk, emeklemek ve bebek metaforlarıdır. Olumsuz metaforlardan en yüksek frekansa sahip olanlar ise çocuk ve bebek metaforlarıdır. Araştırma sonunda çocuk ve bebek metaforlarının bazı katılımcılarca olumlu bazılarınca ise olumsuz değerlendirildiği belirlenmiştir. Metaforlar gelişim, kimlik, iletişim, sanat, karmaşa, kültür, güldürü ve zenginlik olmak üzere 8 başlık altında gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Bu başlıklardan gelişim ve kimlik kategorilerinin en yüksek frekansa sahip olduğu belirlenmiş, araştırma sonuçlarından hareketle öneriler geliştirilmiştir.

Keywords: