Abstract:

Metin ifâdesi, genel bir yaklaşımla yazılı ya da sözlü ibâreler şeklinde tanımlanabilir. Estetik beğeni ve sanatsal kaygı taşıyan metinler, edebî metinler olarak yorumlanmaktadır. Bir edebî metin, sanatsal kıymeti nispetinde, sanat yapıtı adını alır. Sanat yapıtları ise, oluşturulduğu çağ ve oluşturulma şekline göre, çoğu defa farklı adlandırılır. Klâsik mesnevîler ve modern romanlar; her ne kadar bire bir örtüşmeseler de bunun en tipik örnekleridir. Anlatı niteliği taşıyan hemen her sanat eserinin ortak özelliği, anlatım esasına dayalı metinler olmalarından ileri gelir ve bu metinler, kurmaca-anlatı niteliği taşır. Kurmaca-anlatı niteliğindeki hemen her edebî metin ise; müellifi tarafından farklı motiflerin örülmesi ile oluşturulur. Bir eser, çokça farklı motifin bir araya gelmesi ile örülse de aynı bağlam üzere yazılmış daha başka eserler, aynı ortak motifleri işleyebilir. Böylelikle; motifleri ve hâliyle kurgusu aynı, sanatkârının, sanat yetileri nispetinde nicelik ve nitelik vasıfları farklı başka başka yapıtlar ortaya çıkar. Anılan tarzdaki eserlerin kurgusundaki müştereklik, onların metinlerarası bir bağlam oluşturmalarını da sağlar. Bu çalışma; çağlar boyunca insanlığın anlatı ihtiyacını karşılamış ve geleneksel anlatı formları arasında kendine yer edinmiş, on sekiz ikili aşk mesnevîsinden hareketle; geleneksel anlatı formaları olarak mesnevîler üzerinde kısa bir takım değerlendirmeleri içermekte ve klâsik aşk mesnevîlerini kurgusal açıdan ören motiflerin izini sürerek; anılan tarzdaki metinlerin oluşturduğu bağlama işâret etmektedir.

Keywords: