Abstract:

Savaş mağduru bireylerin kendi ülkelerinden göçüp başka ülkelere mülteci olarak yaşamaya başlamalarının beraberinde başta ekonomik, sosyal ve psikolojik sorunlar olmak üzere çeşitli problemler getirdiği çeşitli araştırmalar ile ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın amacı Suriye savaşından kaçıp Türkiye’nin Batman ilinde mülteci kampında kalan kişilerin depresyon düzeyi, psikolojik iyi oluş, benlik saygısı ve algılanan sosyal destek düzeylerini incelemek ve çeşitli sosyodemografik değişkenler ile karşılaştırmaktır. Çalışmaya Batman’da mülteci kampında kalan 38 erkek ve 45 kadın olmak üzere 83 mülteci ve sığınmacı katılmıştır. Kişilerin sosyodemografik bilgileri kaydedilip, psikososyal değerlendirme için Psikolojik İyi Olma Ölçekleri Kısa Formu (PİOÖ-42), Beck Depresyon Envanteri (BDE), Rosenberg Benlik Saygısı ölçeği (RBSÖ) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğin Gözden Geçirilmiş Formu uygulandı. Sonuçlar, regresyon analizi, bağımsız örneklem t testi, korelasyon analizi, Ki kare testi kullanılarak analiz edilmiştir.  Psikolojik iyi olma durumunu yordayan faktörleri bulmak için çoklu doğrusal regresyon analizi uygulandı. Elde edilen sonuçlara göre psikolojik iyi olma durumunuiyi şekilde Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeğinin alt ölçeklerinden İnsanlara Güven Duyma, depresyon ve çok boyutlu algılanan sosyal destek düzeyinin yordadığı bulunmuştur (R2=0.380, F(3,72)=16,167, p<0.001). İnsanlara güven duyma, sosyal destek ve depresyon değişkenleri psikolojik iyi olma durumunun önemli yordayıcılarıdır. RBSÖ alt ölçek ortalama puanları cinsiyete göre karşılaştırıldığında, kadınlar ile erkekler arasında Kendilik Kavramının Sürekliliği, İnsanlara güven duyma, Psikosomatik belirtiler, Tartışmalara katılabilme derecesi ve Anne-Baba ilgisi alt ölçeklerinin ortalama puanları arasındaki fark istatistiksel yönden anlamlı bulunmuştur. Kızlarda erkeklere göre kendilik kavramının sürekliliği, psikosomatik belirtiler ve ana baba ilgisi fazla; insanlara güven duyma ve tartışmalara katılabilme derecesi azdır. Cinsiyet ile kategorik depresyon durumları arasındaki ilişkiye bakmak için Ki-Kare testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre erkeklerin %55.2’sinin, kadınların ise %40’ının klinik depresyon sınır düzeyinin üzerinde puan aldıkları ve cinsiyet ile depresyon düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (K2=10.461, sd=4, p=.033). Savaş sürecinde kişinin yaşamış olduğu korku, dehşet, çaresizlik duyguları savaş bittikten sonra azalmakla birlikte devam edebilir ve çeşitli psikolojik sorunlar ortaya çıkarabilir. Yani travma etkeni ortadan kalksa da travma sonrasında ruhsal bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Bu bozukluklar içindesık görülenler Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve depresyon olsa da başka psikolojik etkenlerin bu insanların hayatını etkilemeye devam ettiği görülmektedir.

Keywords: