Abstract:

Zaman-mekân çerçevesinde iktidar ilişkileri ve ideoloji düzleminde üretilen kimlik sentetik bir kavramdır. Bireyin kendisini, hayatı ve ölümü anlamlandırmasıyla doğrudan doğruya ilişkilidir. Öznenin tanı(n)ma ve görme biçimlerini belirleyen konumunu ifade eder. İşlevselliğiyle bireyin arzusunun odak noktasıdır.  Arzunun imkânına başka bir söyleyişle bireyin kendini gerçekleştirmesine denk düşen kimlik isteği kaçınılmaz bir biçimde arzulayanı toplumla/yasayla karşı karşıya getirir. Çatışma ve arayış bu yüzleşmeden doğar.  Elbette kurmaca da… Hasan Ali Toptaş’ın Gölgesizler isimli romanı kimlik problemiyle şekillenir. “Muhtar, Cennet’in Oğlu, Güvercin, Yazar“ gibi kurmacalığı açık edilen ‘kendilerine varmaya çalışan’ anlatı kişileri, Kafkakesk mekân anlayışıyla ‘yokluğu üreten ve barındıran köy’, zamanın döngüselliği gibi hususlar metni ontoloji ekseninde konumlandırır. Varoluş, yabancılaşma ve kaçış temaları arayışa bağlı olarak kimlik kaygısı etrafında döner. İçerik ve izlek doğrultusunda anlatı, üstkurmaca, metinlerarasılık, oyun estetiği gibi postmodern diye nitelenen tahkiye teknikleriyle inşa edilir. Bu çalışmada kimlik arayışına dair imgeler bireyin ‘kendi olma’ ve toplumla yüzleşme ikilemi çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılacaktır. Anlatının kurgusuna hakim olan çok katmanlılığın pratik sebepleri, palimpsest estetiğinin anlamı, postmodern unsurların zihnî arka planı sorgulanacaktır. Gölgesizler romanı özelinde, kimlik meselesinin edebi metnin inşası ve yorumu konusundaki rolü araştırılacaktır. 

Keywords: