Abstract:

Orta Doğu, Afrika’nın kuzeyi, Uzak Doğu ve Doğu Afrika’yı birbirine bağlayan ticaret yollarının geçtiği bir bölgedir. Bu tarihsel öneminin yanında, küresel güçlerin enerji yarışında bir rekabet alanı haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Orta Doğu’nun jeopolitik önemini ve bölge üzerindeki küresel güçlerin enerji kaynaklı ekonomik, ideolojik ve siyasi mücadelelerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Orta Doğu’nun jeopolitik ve jeostratejik önemi ve bu önemini arttıran jeoekonomik özellikleri, tarihsel analiz yaklaşımıyla betimsel bir şekilde, güncel gelişmeler de dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Petrolle özdeşleşen bir coğrafya olan Orta Doğu’da dünya petrol rezervlerinin % 60’tan fazlası bulunmaktadır. Zengin petrol yataklarının varlığı bölgenin jeo-ekonomik ve jeo-stratejik önemini arttırmıştır. Eskiden ehemmiyetsiz olan geniş çöllerin bulunduğu alanlar, petrolün keşfiyle birlikte artan bir değer kazanmıştır. Küresel rezervlerin üçte ikisine sahip olan Orta Doğu, dünya petrolünün ana kaynağı olduğu gibi bölgesel ve küresel gerilimlerin de odağıdır. Tarihte meydana gelen dünya savaşları ile günümüzdeki bölgesel çatışma ve iç savaşların yaşanmasındaki temel sebep, enerji kaynakları üzerindeki hegemonya yarışıdır. Dünya devletlerinin enerji ihtiyacının karşılanmasında önemini koruyan Orta Doğu, küresel güçlerin enerji mücadelesinin ortaya çıktığı bir çatışma alanı haline gelmiştir. 21. yüzyılınönemli meselesi, Orta Doğu’daki enerji kaynakları üzerine oynanan yeni büyük küresel oyunlardır. Günümüzde Orta Doğu’da enerji kaynaklarının paylaşımını hayata geçirebilmek için, tarih yeniden yazılmakta ve sınırlar yeniden çizilmektedir.   

Keywords: