Abstract:

Enerji konusunun uluslararası ilişkilerdeki yeri ve önemi her geçen gün artmaktadır. Fosil yakıtların ömrünün tükenmeye başlaması ve çevreye verdiği zararlar nedeniyle, yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynaklarının tartışıldığı bir ortamda; büyüyen ekonomilerin kalkınabilmeleri için önemli miktarda enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle özellikle küresel ve bölgesel aktörler için küresel güç olma ve gücünü koruyabilme açısından enerji konusu önemli bir güç unsuru olmaya devam etmektedir. Özellikle petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynakları bakımından zengin olan ülkeler bu güç unsurunu siyasi ve ekonomik baskı aracı olarak kullanmaktadır. Avrupa Birliği’nin (AB) bekası ve büyümesi için ihtiyaç duyulan enerjinin güvenilir kaynaklardan, kesintisiz bir şekilde ve makul fiyatlardan tedarik edilmesi, başka bir ifadeyle enerji güvenliği, Birliğin geleceği için vazgeçilmez bir unsur olarak görülmektedir. Bu nedenle AB enerji güvenliğinin sağlanması amacıyla yeni politikalar geliştirmektedir. AB özellikle enerji tedariği konusunda Rusya’ya önemli derecede bağımlıdır. Rusya ise enerjiyi bir siyasi ve ekonomik baskı aracı olarak kullanmakta; zaman zaman kesintilere giderek ve farklı fiyat politikaları uygulayarak Birliğin enerji güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Bundan dolayı AB, Rusya’ya enerjide olan bağımlılığını azaltmaya çalışmakla birlikte, enerji kaynak çeşitliliğini artırmanın yollarını aramaktadır. Türkiye tarihsel süreçte, Avrupa, Kafkaslar, Orta Asya, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz bölgeleri ile siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkilerini sürdürmektedir. Bu bakımdan Türkiye, AB’nin enerjide Rusya’ya olan bağımlılığını azaltma ve enerji güvenliği konusunda, enerji kaynaklarının çıkarıldığı bölgeler ile enerji nakil güzergâhlarına olan yakınlığı sayesinde jeopolitik ve jeostratejik açıdan önemli bir ülke konumundadır. Bununla birlikte, tarih boyunca stratejik önemi koruyan Doğu Akdeniz’de son yıllarda keşfedilen doğal gaz kaynakları, AB’nin enerji çeşitliliği politikaları ve alternatif enerji güzergâhları bakımından, Birliğin enerji güvenliğini destekleyebilecek önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmada önemi giderek artan enerji kaynakları konusu, AB-Rusya enerji bağımlılığı açısından ele alınmışır. Bununla birlikte, AB’nin enerji kaynak çeşitliliği ve enerji güvenliğini sağlama açısından, alternatif bir enerji güzergâhı olarak Doğu Akdeniz’deki doğal gaz kaynaklarının gelecekte enerji dağıtım merkezi olması beklenen Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması konusu tartışılmıştır.

Keywords: