Abstract:

Kültür endüstrisi, bireyselliği tehdit eden, bireyi edilgin bir kültür tüketicisi durumuna getiren, sanat, eğlence, boş zamanlarını değerlendirme gibi yaşam pratiklerini tüketim eylemine dönüştüren bir kavramdır. Eleştirel Kuram ile özdeşleştirilen kültür endüstrisi terimi, ilk olarak 1947’de Adorno ve Horkheimer’ın“ Aydınlanmanın Diyalektiği” kitabında bir bölüm başlığı olarak kullanılmıştır. İlk küresel kültür biçimlerinden biri olan moda, hem toplumsal eşitlenme eğilimini hem de toplumsal farklılaşma güdüsünü somutlaştırmaktadır. Geleneksel olarak moda giysiler, önceki yıllarda farklılık yaratan, özel, seçkin olarak düşünülürken; günümüzde seri üretim, taklit ve erişimdeki teknolojik kolaylıklar neticesinde neredeyse herkesin ulaşabileceği bir unsur haline gelmiştir. Bu durum, ihtiyaçların manipüle edilerek, gereksinimlerin birer arzu nesnesi haline getirildiği tüketim toplumunda modanın kültür endüstrisinin karşı konulamaz bir gerçeği haline geldiğinin bir göstergesi olarak görülebilir. Bu noktadan hareketle yapılan bu araştırmada; geleneksel moda anlayışının farklılaştırma çabası ile kültür endüstrisindeki aynılaştırma çabasının bir çatışma halinde olduğu günümüzde, kültür endüstrisi ürünü olarak moda ve gençlerin modayı kullanma durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel yöntemin kullanıldığı araştırmanın örneklem grubunu, Ankara’daki vakıf ve devlet üniversitelerinde öğrenim gören, basit rastlantısal yöntem ile belirlenen 302 kız ve erkek öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen anket kullanılmış, elde edilen bulgular, SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; gençlerin moda giysi tercihlerinde marka unsurlarından etkilendikleri, ancak medyadan etkilenmedikleri, satın aldıkları giysilerde herhangi bir değişiklik yapmaya gereksinim duymadıkları, gençlerin farklı olmak adına özel bir çaba göstermedikleri sonucuna ulaşılmış, bu durum moda tercihlerinde kültür endüstrisinin önemli düzeyde etken olduğu yönünde yorumlanmıştır.

Keywords: