Abstract:

Mahkemelerce verilen hükümlere karşı yasa yollarına başvurmak, gerek uluslararası metinlerde ve gerekse mevzuatımızda bir hak olarak kabul edilmiş- tir. Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca uyulması zorunlu olan AİHS’nin Ek-7. Protokolü’nde, yasal çarelere başvurmak bir hak olarak düzenlenmiştir. Ancak yasa yollarına başvuru üzerine hükmün aleyhine daha da ağırlaştırılabileceği kabul edildiğinde, sanık daha fazla ceza alabileceği korkusu ile yasa yollarına başvurmaktan çekinebilecek ve belki de haksız bir mahkumiyet hükmünü ka- bul etmek zorunda kalacaktır. İşte bu sakıncanın önüne geçilebilmesi amacıyla birçok ülkede ve bu arada ülkemizde, sanık lehine temyiz veya istinaf yoluna başvurulduğunda hükmün sanık aleyhine değiştirilemeyeceği kabul edilmiştir. Aleyhte değiştirme yasağı veya literatürde yaygın kullanılan adıyla “Reforma- tio in Peius” ilkesinin amacı, sanığın sonuçta daha kötü bir duruma düşmek korkusuna kapılmaksızın yasa yollarına başvurma hakkını kullanmasına imkân tanımaktır. Ülkemizde uzun süredir uygulama alanı bulmasına rağmen, aleyhte değiştirme yasağının kapsamı ve uygulama alanı üzerindeki tartışmalar halen devam etmektedir. Bu çalışmamızda, aleyhte değiştirme yasağına ve hukuksal temeline ilişkin bilgiler verildikten sonra, lehe yasa yolu ve cezanın tespiti, ya- sağın kapsamı ve uygulama alanı üzerinde durulacak vesonda da bazı öneri- lerimize yer verilecektir.

Keywords: