Views
94
Downloands
33
Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY), özellikle gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınma çabalarında hayati bir öneme sahip olmakta ve ilgili ülkelerde yatırımlar için gerekli sermaye kaynağını oluşturmaktadır. Geçiş ekonomisi olarak da adlandırılan eski Doğu bloku ülkelerinin piyasa sistemine geçtikten sonra ekonomik büyüme ve kalkınma sorunları yaşamalarının başlıca nedeni de bu ekonomilerde sermaye birikiminin yetersiz olmasıdır. Ayrıca bu ülkelerde tasarruf eğiliminin düşük; tüketim eğiliminin yüksek oluşu da diğer bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. İlgili ülkelerde tasarrufların düşük seviyede gerçekleşmesine bağlı olarak yatırımlar da yetersiz kalmakta; bu durum tasarruf ve yatırım eksikliğine bağlı olarak düşük büyüme ve kalkınma hızı şeklinde bir kısır döngüyü beraberinde getirmektedir. 1990’lı yılların başında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte bağımsızlığını kazanan devletler, merkezi planlı ekonomiden piyasa ekonomisine ani bir geçişin yol açtığı sosyo-ekonomik sorunlarla karşılaşmışlardır. Piyasa sistemine geçişin oldukça sancılı bir biçimde gerçekleştiği söz konusu ekonomiler bu nedenle ‘’Geçiş Ekonomileri’’ olarak yaygın bir biçimde adlandırılmaktadırlar. Adı geçen geçiş ekonomilerinden olan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri de sermaye birikimi yetersizliği, döviz gelirlerinin azlığı ve kamu finansman açıkları gibi sorunları aşabilmek için dışarıdan finansal kaynağa ihtiyaç duymaktadırlar. Bu bağlamda mevcut çalışmada, dört Orta Asya Cumhuriyetinde (Kazakistan, Türkmenistan ve Kırgızistan, Özbekistan) 2000-2016 yılları arasındaki dönemde DYY’ları belirleyen faktörler analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla ekonomik büyüme, pazar büyüklüğü, makroekonomik istikrar, reel efektif döviz kuru ve altyapı gelişmişliği gibi değişkenlerden yararlanılmıştır. Bu amaçla DYY’lara etki etmesi beklenen faktörler Dinamik Panel Veri Analizi yöntemi ile Arellano-Bond (1991)’un GMM tahmincisi kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan ampirik analiz neticesinde, reel efektif döviz kuru (rer) ve altyapı (TEL) değişkenleri ile bağımlı değişken arasında zıt yönlü; makro ekonomik istikrar, pazar büyüklüğü ve ekonomik büyüme değişkenleri ile bağımlı değişken arasında aynı yönlü bir ilişki bulunduğu görülmüştür. Reel efektif döviz kuru (rer), makroekonomik istikrar (inf) ve altyapı (TEL) değişkenleri, istatistiksel olarak anlamlı olup, bağımlı değişkeni büyük oranda açıklamaktadır.
Direct Foreign Investments (DYY) are vital in the economic development efforts of developing countries and are the capital source necessary for investments in the relevant countries. The main reason for economic growth and development problems that the former Eastern Block countries have experienced after their transition into the market system is that they have insufficient capital accumulation in these economies. Also, the low savings trend in these countries; the high consumption trend appears as another problem. Due to the low levels of savings in the relevant countries, investments are also insufficient; this is due to the lack of savings and investments, which brings a low growth and development cycle. The states, which gained independence with the dissolution of the Soviet Socialist Republics in the early 1990s, faced socio-economic problems resulting in a sudden transition from a central-planned economy to a market economy. Those economies where the transition to the market system occurs in a fairly punitive manner are therefore widely referred to as "transitional economies". The Central Asian Turkish Republics, which are one of the former transitional economies, also need financial resources from the outside to overcome problems such as lack of capital accumulation, lack of currency income and public financing gap. In this context, the current study has sought to analyze the factors determining the DYYs in the period between 2000-2016 in four Central Asian Republics (Kazakhstan, Turkmenistan and Kyrgyzstan, Uzbekistan). For this purpose, economic growth, market size, macroeconomic stability, real-effective exchange rate and infrastructure development have been exploited. For this purpose, the factors expected to affect the DYYs were tried to be determined using the Arellano-Bond (1991) GMM predictor with the Dynamic Panel Data Analysis method. The empirical analysis found that there was an opposite direction relationship between the real effective currency currency (RR) and the infrastructure (TEL) variables and the dependent variable; macroeconomic stability, market size and economic growth variables and the dependent variable. The real effective currency currency currency (rer), macroeconomic stability (inf) and infrastructure (TEL) variables are statistically meaningful and depending variable is largely described.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
