Abstract:

İktidarlar topluma yönelik ileti aktarımında bulunmak için anıtları kullanmaktadır. Dolayısıyla anıtlar kamuoyuna mesajlar sunan ve iktidar ile toplum arasında iletişim kuran araçlar olarak ele alınabilmektedir. Bu mesajlarda ideolojik içeriklere yer verildiği gibi toplumsal uzlaşıyı sağlayan ortak vurgular da bulunmaktadır.Çalışma Türk tarihinde önemli bir yeri olan Manas destanın simgesel bir anlatım aracı olarak anıta dönüştürülmesi sürecinde hangi ideolojik unsurların kullandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Manas destanı, ideolojik olarak ilişkisellik durumu, anıt ve ideoloji gibi konular çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Anıtların simgesel ve ideolojik analizi için Kırgızistan’ın Bişkek şehrinde bulunan Sovyet ve Bağımsızlık dönemlerine ait iki anıta odaklanan çalışmada Barthes’ın göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılmaktadır. Çözümlenen anıtların en belirgin ortak noktası ise konu bakımından aynı olmalarıdır. Kırgız destanı kahramanı Manas’ı ele alan anıtlar iki farklı siyasal rejimde inşa edilmiştir. Anıtların konuları itibariyle aynı olmasına rağmen ideolojik perspektifte kendi dönemlerinin ideolojilerini yansıttığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla Sovyet döneminde inşa edilen Manas anıtı Sovyet ideolojisini yansıtırken, bağımsızlık döneminde inşa edilen Manas anıtı ise bağımsızlık dönemi ideolojisi ile uyumlu bir haldedir. Bu ideolojik anlamlandırmalarda kullanılan simge ve semboller çalışmanın ana çatısını oluşturmaktadır.

Keywords: