Abstract:

Bu çalışmada finansal krizin yaşandığı ve aşırı para arzının olduğu 2008-2013 yılları arasında Türkiye’ de faaliyet gösteren mevduat bankalarının etkinlikleri araştırılmıştır. 2008–2013 yıllarına karşılık gelen zaman dilimi merkez bankalarının genişlemeci para politikaları nedeniyle bankaların daha ucuz kaynak sağlayabildikleri bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak 2008-2013 yılları arası ele alındığında geliştirilen para politikaları ve genişlemeci politikalar sonucu Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde likitidenin bollaşması, ucuz kaynak sağlanmasına, istihdamın ve dolayısıyla GSMH'ın artışının bankacılık faaliyetlerinin girdileri ve çıktıları üzerinde etkisinin olduğu görülmektedir. Bu açıdan, 2008-2013 yılları arası faaliyet gösteren mevduat bankalarının etkinliklerinin ölçülmesi önem arz etmektedir.Veri Zarflama Analizi yöntemini kullanarak, bankaların etkinliğinin ölçülmesine 1980’li yılların başında başlanmıştır. Etkinlik analizleri çalışmalarının ilk örneklerine Amerika ve İngiltere gibi gelişmiş ükelerde rastlanmıştır. Bu çalışmaların ardından diğer ülkelerde de bankacılık sektöründe etkinlik analizinde yaygın bir şekilde veri zarflama analizine başvurulduğu görülmektedir. Veri zarflama analizi ile bir çok girdi ve bir çok çıktı arasında ilişki kurularak, etkinlik hakkında yorum yapılabilmektedir Bankalar etkin olmak ve işlem maliyetlerini düşürmek için etkin bir şekilde insan sermayesini, beceri ve teknolojiyi kullanmak durumundadır. Bankalar için etkinlik ölçümü rekabetçi ve karlı kalmaya odaklanmalarına yardımcı olur. Ayrıca bankalara en iyi uygulamayı gerçekleştiren banka veya bankalar ile kıyaslama yapma olanağı sağlar.Bu amaç doğrultusunda Veri Zarflama Analizi VZA yöntemi ile Türkiye’de 2008–2013 yılları arasında sürekli olarak faaliyet gösteren 26 adet mevduat bankası incelenmiştir. Modellerin çözüm aşamasında DEA Solver Data Envelopment Analysis Solver programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda, 2011 yılı Türk Bankacılık Sektöründe toplam etkinliğin en yüksek olduğu yıl olduğu görülmüştür. Bu yıl içerisinde, yabancı sermayeli bankalar en yüksek etkinlik değerlerine ulaşmışlardır. Diğer yandan 2009 yılı hem kamu sermayeli mevduat bankaları için hem de özel sermayeli mevduat bankaları için en etkin yıl olmuştur. Toplam etkinliğin en düşük olduğu yıl ise 2012 yılıdır. 2012 yılında kamu sermayeli mevduat bankaları etkin değildir, yabancı sermayeli mevduat bankaları ise en düşük etkinliğe sahiptir.

Keywords: