Abstract:

Hz. Yakup’un soyundan gelen ve sayıları on iki olan Esbât, İslam duşuncesinde tartışmalı olan bir husustur. Sunni literaturde istisnalar olsa da, genel olarak Esbât’ın Hz. Yusuf’un kardeşleri olduğu ve bunların hepsinin Peygamberler olduğu duşuncesi hâkimken, Şii duşunce Hz. Yusuf’un kardeşlerinin Peygamber olduğu fikrini işledikleri buyuk gunahlar yuzunden reddetmektedir. Sunni ekol, on bir kardeşin tövbe ettiği için Peygamber olmalarına mumkun gözuyle bakarken, Şii ekol Peygamberlerin buyuk gunahlardan munezzeh olduklarının altını çizerek Kur’an’da zikri geçen Esbât’ın Hz. Yakup’un soyundan gelen başka Peygamberler olduğuna dikkatleri çekmiştir. Bazı modern dönem Şii alimleri Esbât’ın Peygamberler olmadığını, Peygamberler arası dönemde yaşamış Vasîler olduklarını savunmuştur. Kuveytli bir Şii alim olan Şeyh Ali Hasan Galum ise bu kavrama yeni bir bakış açısı getirerek, Kur’an’da geçen Esbât’ın Tevrat’ta geçen Hâkimler olduklarına, bunların On İki İmam gibi Peygamberler arası dönemde Peygamberlerin Vasîleri ve Velileri olarak yaşamış ve toplumda adaleti sağlamakla mukellef liderler olduklarına dikkatleri çekmiştir. Bununla, Tevrat’taki Hakimler olgusunu On İki İmam inancına referans olarak göstermeye çalışmıştır. Bu makalede, öncelikle Tevrat’ta geçen Esbât ve Hakimler kavramını ele aldıktan sonra Esbât kavramını önce Sünni kaynaklarda daha sonra da genel olarak Şii kaynaklarda nasıl ele alındığını kaleme alacağız. Daha sonra Şeyh Galum tarafından ilk defa Şii ekolde ele alınan Hakimler hususunu On İki İmam inancına referans olarak göstermesine ve bu kavramla ilişkilendirmesine değineceğiz.  

Keywords: