Abstract:

Bu araştırma genç ve orta yaştaki yetişkinlerineski anılarını, yakın geçmişlerinden hatırladıkları anıları (yakın) ve hayatlarının herhangi bir evresinden hatırladıkları anıları (serbest) karşılaştırmayı amaçlamıştır. Bu üç tip anı (en eski, yakın ve serbest), canlılık, duygusallık, önem, eminlik ve tekrar sıklığı gibi anı özellikleri açısından karşılaştırılmıştır. Toplam 319 genç (18-30 yaş) ve 112 orta yaştaki (40-65 yaş) yetişkin internet üzerinden çevrimiçi olarak anketi tamamlamıştır. Bulgulareski anıların sonraki iki anı tipine kıyasla olay özellikleri bakımından ya benzer ya da daha düşük değerlendirildiğini göstermiştir. Daha detaylı açıklamak gerekirse,eski anıların serbest anılara oranla tüm olay özelliklerinde anlamlı düzeyde düşük değerlendirilmiş olduğu, yakın anılara kıyasla ise duygusallık ve önem özellikleri dışında geri kalan tüm olay özelliklerinde aynı şekilde düşük değerlendirilmiş olduğu gözlemlenmiştir. Buna ek olarak, serbest anıların duygusallık, önem ve tekrar sıklığı özelliklerindeyüksek değerleri gösterirken yakın otobiyografik anıların canlılık ve eminlik özelliklerindeyüksek değerleri gösterdiği görülmüştür. Yaş grupları arasındaki farklılıklar incelendiğinde ise orta yaştaki yetişkinlerin genel olarak tüm olay özelliklerinde genç yetişkinlere kıyasla daha yüksek değerlendirmeler yaptıkları veeski anılarını daha geç yaşlardan hatırladıkları gözlemlenmiştir. Son olarak, bu üç anı tipinin hatırlanma ya da rapor edilme sırasının (en eski anının ilk anlatılması veya yakın anının ilk anlatılması) olay özellikleri ve hatırlanan anıların tarihinin saptanması üzerinde olası etkileri incelenmiştir. Bulgular, anı tiplerinin rapor edilme sırasının olay özellikleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını göstermiştir. Fakat, hatırlanma sırası hatırlanmış olaneski ve serbest anıların zaman tahminlerini anlamlı düzeyde etkilemiştir. Örneğin,eski anıların geldiği ortalama yaşın, yakın anılardan sonra çağırıldıklarında ilk olarakeski anının hatırlandığı duruma kıyasla daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Genel olarak, bulgulareski anıların olay özellikleri bakımından diğer anı tiplerine göre çok da özel olmadığını ve rapor edilme sırasının değiştirilmesi gibi deneysel manipülasyonların etkisine diğer anılara benzer şekilde açık olduklarını öne sürmüştür.

Keywords: