Abstract:

Siyasal iletişimin temel unsurlarından biri dil ve dilin kullanımıdır. Dilin etkin kullanımı aynı zamanda mizahı iyi bilmeyi, zamanında ve yerinde kullanmayı gerektirmektedir. Çünkü ölçüsüz, zamansız ve bağlamla ilintisiz mizah kullanımı liderlerin itibarını ve otoritesini olumsuz etkileyebilmektedir. Mizah, toplumu rahatlatan ve o toplumdaki gerginlikleri gideren bir unsurdur. Bu özelliğiyle mizah önemli ve yararlı bir anlatım yöntemidir. Ancak mizahın yapılabilmesi için demokratik olgunluk, hoşgörü ve saygının olması gerekmektedir. Buradan hareketle, bir toplumda siyasi liderlerin mizah yapabilmesi, o toplumun demokratik gelişimi açısından önemli bir göstergedir. Bununla birlikte, siyasi liderlerin mizah kullanarak iletişim kurması, verilmek istenen mesajların etkinliği ve akılda kalıcılığı bakımından önemlidir. Bu sebeple bu çalışmada, siyasi parti genel başkanlarının, başbakanların ve cumhurbaşkanlarının öne çıkmış, hafızalara kazınmış ve adeta klasikleşmiş mizahları ele alınmakta ve liderlerin hangi zamanlarda ve ne amaçla söylemlerinde mizaha yer verdikleri üzerinde durulmaktadır. Türk siyasi yaşamında yer alan bütün siyasi liderlerin mizahlarını ele almak mümkün değildir. Bu yüzden bu makale, mizah unsuru olarak Türk siyasi hayatına damga vurmuş, unutulmayan ve hafızalarda yer alan mizahi söylemlerle sınırlıdır. Makalenin akışı çerçevesinde öncelikle mizahın ne olduğu konusunda açıklamalarda bulunulmaktadır. Sonrasında mizah, gülme ve komedi konusuna ilişkin kuramsal yaklaşımlar ele alınmaktadır. Mizah unsurunun siyasal iletişimde kullanımına dair açıklamalar yapıldıktan sonra, siyasi liderlerin mizahı nasıl ve ne amaçla kullandıkları örneklerle incelenmektedir.

Keywords: