Abstract:

Bu çalışmada yaşlılık dönemindeki bireylerin yaşlılık algılarının ve yaşlılığa hazırlık için gerekli yaşam boyu öğrenme ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Fenomenoloji deseninde bir ihtiyaç analizi olan bu araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmış; Ankara’da ikamet eden bireylerden, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik tekniğiyle belirlenen 39 katılımcı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yaşlılık sürecini bizzat deneyimlemekte olan katılımcılara yaşlılık algılarına, yaşlılık dönemi sorunlarına, emeklilik hayatına ve yaşlılığa hazırlanmaya ilişkin sorular sorulmuştur. Verilen cevaplar açık, eksen ve seçici kodlamaları yapıldıktan sonra yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular, bireylerin yaşlılık algısının olumsuz olduğunu; yaşlılık döneminde yaşlılıkla ilişkilendirilen, aile içi, ekonomik, sosyal ilişkilere ilişkin, yalnızlık, teknoloji kullanamama, yaşlı yakınına bakmaya ilişkin, yakınların ölümü, okumazyazmazlık yaş ve yaşlı ayrımcılığı sorunlarıyla karşılaşıldığını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, bireylerin plansız bir şekilde emeklilik hayatına geçiş yaptıkları ve emeklilik döneminde yaşlılık dönemi sorunlarına benzer sorunlar deneyimledikleri tespit edilmiştir. Katılımcılar yaşlılık dönemine hazırlanılması gerektiğini düşünmekle beraber ülkemizde farkına varamama ve sorumluluklar nedeniyle yaşlılığa hazırlık yapılmadığını düşünmektedirler. Sonuç olarak yaşlanma sürecinde sosyo-demografik özelliklere göre değişebilen 11 başlıkta eğitim ihtiyaçları olabileceğini ortaya çıkmıştır. Bu eğitim başlıkları sağlıklı yaşam, psikoloji, serbest zaman etkinlikleri, iş-meslek, teknoloji kullanımı, kamusal hakları bilme, yaşlı bakım, dini konular, okuma yazma, finans yönetimi ve tarım başlıklarıdır. Çalışma sonunda yaşlılığa hazırlık eğitimleri kapsamında düzenlenebilecek eğitim programlarının androgojik ve gerontolojik varsayımlar dikkate alınarak hazırlanabilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Keywords: