Abstract:

Modern edebiyatta yazarlar zaman zaman tarihî gerçeklerden, peygamber kıssalarından, menkıbevi olaylardan yararlanırlar. Bu durum, anlatılan hikâyenin derinlik ve çağrışım zenginliği kazanmasını sağlar. Divan edebiyatından modern edebiyata gelen çizgide peygamber kıssaları, metne boyut katmanın yanı sıra ibret verici yönüyle de ele alınmış, eğitici bir işlev üstlenmiştir. Okur, bu hikâyeler ile hayal gücünü genişlettiği gibi yaşananlardan kendi hayatı için hisse çıkarır. Kıssa, günümüzde “hikâye”, “mesel” gibi anlamlara gelse de sözlük anlamına bakıldığında “bir kimsenin izini sürmek” ya da “nakletmek” manalarını da barındırır. Divan edebiyatında “iktibas” ve “telmih” yoluyla okura hatırlatılan bu kıssalar, modern edebiyatta roman ya da hikâyenin tamamına yayılabildiği gibi eserdeki temalardan biri de olabilir. Böylece bu kıssalar bir dönüşüm geçirerek geçmişten geleceğe süreklilik arz eder. Modern Türk edebiyatının önemli isimlerinden Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları-Su adlı romanında, dört unsurdan biri olan “su” ana izleği bağlamında Yûnus kıssasına yer verilmiştir. Yûnus peygamber, zor durumdan balığın karnında gizlenerek kurtulmuş, tövbe etmiş ve halkını ikna edebilmek için sabırlı olması gerektiğini anlamıştır. Su romanında da Buket Uzuner, karakterlerinin dönüşümünde Yûnus kıssasından yararlanmış, yeni neslin bu kıssayı ve altındaki dersi algılamasını istemiştir. Bu çalışmada, kutsal kitaplardan Tevrat, İncil ve Kur’an’da geçen Yûnus kıssasının Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları-Su adlı romanındaki izleri takip edilecek, kıssanın dönüştürücü rolü, romanın kurgusu bağlamında açımlanmaya çalışılacaktır.

Keywords: