Abstract:

Her dil temel kelime hazinesi, deyimler, atasözleri ve kalıplaşmış ifadelerden oluşan bir söz varlığına sahiptir. Söz varlığı bir dilin zenginliğini, dili kullanan milletin kültür birikimini ve düşünce dünyasının gücünü gösteren ve geliştiren önemli ölçütlerden biridir. Dilin edebiyatın ana malzemesi olmasıyla nedeniyle, söz varlığını oluşturan kelime ve terkipler de bu ana malzemenin en küçük anlam birimleridir. Edebi eserleri meydana getiren şair ve yazarlar eserlerinde kullandıkları sözler ile bir dilin söz varlığını zenginleştirmekle birlikte dile ait olan söz varlığının aktarılmasını sağlarlar. Bu çalışma Türk edebiyatının en üretken şairlerinden biri olan ve 1953’ten sonra kendini yalnızca Türkçenin söz varlığı ve dizim olanaklarıyla şiir yazmaya adayan Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın söz varlığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Örneklem olarak seçilen, şairin Kurtuluş Savaşı’nı destan formunda kaleme aldığı Bağımsızlık Savaşı serisindeki bütün şiirler bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Kelimeleri sıklıklarına göre dizen ve kelime sıklık istatistiği yapan “Simple Concordance Program 4.07” kullanılarak söz varlığı unsurlarının içinde yer aldığı ortak bir havuz oluşturulmuş ve burada yer alan kelime, özel isim, ikileme, deyim ve atasözleri ayrı ayrı tespit edilmiştir. Söz varlığına ilişkin nicel veriler gösterilirken, en sık kullanılan söz varlığı unsurlarının eserin türüyle ve içeriğiyle olan bağlantıları tartışılmıştır. Kelime listesinde yer alan kelime ve kavramların sıklığı ile şairin üslubu hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Şairin kendi ürettiği, Türkçenin söz varlığına katkıda bulunan kelimeler tespit edilmiştir.

Keywords: