Abstract:

Gösterge, gönderge–gösterilen- gösteren zincirinden oluşan dil bilimsel bir kavramdır. Bu terim zincirinin ilk halkası olan gönderge ,gösterilenin kaynağı; gösteren ise gösterilenin dil ile ifade ediliş şeklidir. Bu  ilişki  her göndergenin zihinde bir gösterileni, her gösterilenin de zihinde bir göstereninin olması sonucunu doğurur. Gösterilen, göndergenin zihindeki yansıması olduğuna göre gösterilen  insan zihninin göndergeye yüklediği anlamdır. Bu takdirde gösterge bilimsel bir anlam tanımı yapacak olursak gösterilen bir başka deyişle gösterenin anlamıdır. Dil de bir göstergeler dizgesi olduğu için her gösteren aynı zamanda bir anlama tekabül eder. O halde;  dilde basit, birleşik, kelime grubu, ek şeklinde gördüğümüz bütün gösterenlerin bir gösterileni ve bunun doğal sonucu olarak bir anlamı vardır.   Geleneksel Türk dil bilgisi yazımında basit, birleşik, kelime grubu şeklinde olan yapılar tek başına anlamlı olarak kabul edilirken ekler ve edatlar tek başına anlamsız olarak tanımlanır. Bu çalışmamız gelenksel dil bilgisinin bu yaklaşımını dil bilimin gösterge verileri ışığında yeniden analiz etme çabasının bir sonucudur. Temel ilkemiz, dizgede yer alan her gösterenin bir gösterileni olduğudur. Ekler ve  edatlar da dil dizgesinde gösteren olarak var olduğuna göre onların da birer gösterileni vardır. Dolayısıyla insan zihninde de tek başına manalıdırlar. Çalışmamızda öncelikle eklerin gönderge-gösterilen-gösteren zincirindeki yeri analiz edildi. Bu analizin neticesinde her ekin bir gösterileni olduğu sonucuna varıldı ve eklerin gösterilenin tespit edileceği genellemesine ulaşıldı. Bu genellememizi ispat etmek için bir örneklem seçimi yaptık .Bu seçim için de –m fiilden isim yapma ekini random (tesadüfi) olarak seçtik. Örneklemin gösterilenini dil dizgesinden faydalanarak tespit ettik ve Türkçedeki tüm eklerin gösterileninin olduğu sonucuna vardık.  

Keywords: