Abstract:

Sözcük dağarcığı yaşam boyunca edinilen kelimelerin tümüdür. Ana dili eğitimi açısından önemli olan öğrenende, kullanılan aktif sözcük dağarcığı geliştirmektir. Kişi kullandığı sözcük kadar kendini ifade etme şansına sahiptir. Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin sözcük dağarcıklarının yeterliliğini değerlendirmek ve sözcük dağarcıklarının günlük yaşamlarını nasıl etkilediğini tespit etmektir. Bu çalışmada nitel ve nicel araştırma yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Araştırma Denizli’de, Pamukkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı ile Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümlerinde, 3. ve 4. sınıflarda gerçekleştirilmiştir (n=204). Öğrencilerin Cumhuriyet dönemi edebiyatına ilişkin sözcük dağarcığını belirlemek için beş metinden yararlanılmıştır. Metinlerde geçen ve öğrencilerin bilmesi gerektiği düşünülen sözcüklere ilişkin bir sözcük havuzu oluşturulmuş daha sonra öğrencilerin bu sözcüklerden ne kadarını bilip bilmediği belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun dışında öğrencilerin sözcük dağarcıklarının günlük yaşamlarına etkilerini belirlemek için araştırmacılar tarafından geliştirilen “yarı yapılandırılmış görüşme formu” kullanılmıştır. Öğrencilerin görüşlerini içeren yazılı formlar nitel veri seti olarak değerlendirilmeye alınmıştır. Bu araştırma kapsamında öğrencilerin en çok bilemediği üç sözcük, şekva, müstevlî ve müsavattır. Genel olarak Eğitim Fakültesi öğrencileri sözcük dağarcığının statü kazandırmada etkili olduğunu ifade etmektedir. Öğrenciler öğrendikleri yeni sözcükleri şiir, düz yazı, sınavlar ya da yazı çalışmalarının farklı bir türünde hatta internet yazılarında bile kullanmaktadır.

Keywords: