Abstract:

Anadolu ve dünya Arkeolojisinde Doğu Anadolu’nun arkeolojik ve kültürel açıdan yeri ve önemi kuşkusuz tartışılamaz ayrıcalık taşımaktadır. Özellikle bölgedeki 19. yy sonlarından günümüze dek yürütülen arkeolojik araştırmalar bu noktayı destekler durumdadır. 1950’lerden sonra Türk arkeologların yoğun olarak çalışmaya başladığı bölgede yapılan araştırmalar neredeyse Urartu kültürü üzerine odaklanmış durumdadır. Bu odaklanmadan dolayı da bölgenin prehistoryası, prehistorik sanatı, etnografyası, jeoarkeolojisi, etno-arkeolojisi, sosyo-arkeolojisine hemen hiç değinilmemiştir. Bölgede, aralıklarla yürütülen ve Kaya Sanatı üzerine odaklanan tek prehistorik çalışma hala sürekliliğini korumaktadır. Son yıllarda bölge üzerine yapılan yayınlar arasında gördüğümüz ‘Transhümanizm’, ‘Nomadizm’, ‘Göçebelik’ ‘Yayla Kültürleri’, ‘Yaylacılık’ ‘Pastoralism’ ve ‘Yarı Pastoralism’ benzeri terimler yoğun olarak göze çarpmaktadır. Bu kavramların yerli yerine oturması için bölgedeki arkeolojik kazı sonuçlarına ait verilerin kapsamlı olarak yeniden değerlendirilmesinin ne denli önemli olduğu açıkça ortadır. Bu çalışma, kapsamlı değerlendirmeyi hedeflemek yerine, söz konusu kavramların tanım örtüşmesi, bu örtüşmeye hangi arkeolojik materyal kültürün etki ettiği ve materyal kültürün bu kavramların kullanımını nasıl desteklediği üzerinde duracaktır

Keywords: