Abstract:

Bu araştırma, Hristiyanlığın merkezi olan Roma’nın ve Hristiyan Avrupa dünyasının güneydeki serhaddi mesabesindeki İtalya topraklarının Müslüman fetih hareketleriyle yüzleşmesini, aynı zamanda ilk dönem Müslüman fetih hareketlerinin son halkasını teşkil eden Güney İtalya topraklarındaki Müslüman emirlikleri konu edinmektedir. Kuzeyde Orta Avrupa'ya dayanan güneydoğu yönünde Akdeniz'e girmiş çizme biçiminde bir yarımada ile Sicilya ve Sardinya adalarından oluşan İtalya,MÖ 2000 den sonra; Etrüskler, Vizigotlar, Hunlar, Vandallar, Ostrogotlar, Lombardlar, Araplar, Normanlar gibi farklı toplulukların göçle gelip üzerinde devlet ve medeniyet tesis ettikleri bir Avrupa kıtası ülkesidir.MS IX. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren de Müslüman Arapların akınlarıyla yüzleşmiş ve bazı bölgelerinde de Müslümanların hâkimiyetine geçici de olsa ev sahipliği yapmıştır. 832 yılında Palermo merkezli kurulan Müslüman Sicilya Emirliği, bir taraftan adanın fethiyle uğraşmış diğer taraftan da Güney İtalya bölgesinde akınlar gerçekleştirdiler. Bu akınlar sırasında Güney İtalya’da birbirleriyle anlaşmazlık içinde olan prensliklerden Napoli Prensliği, Sicilya Müslüman emirliğine ittifak çağrısında bulundu. Emirliğin bu çağrıyı fırsata dönüştürmesi sonucu Müslümanlar, Güney İtalya’ya yerleşmeye başladılar. 840 yılından itibaren Güney İtalya’nın farklı bölgelerinde Taranto Emirliği, Bâri Emirliği ve Garigliano Emirliği gibi isimlerle anılan Müslüman emirlikler kurdular. Buradaki emirlikler, hâkimiyetlerini kuvvetlendirebilmek için gerek İtalya’nın kuzeyine gerek Dalmaçya kıyıları yönüne akınlarda bulundular. İtalya’nın başkenti Roma’yı kısa süreliğine vergiye bağlayıp hatta kısa süreliğine de olsa kontrol altında tutma kudretine eriştiler. Müslümanların buradaki hâkimiyetini kabullenemeyen başta Roma olmak üzere, Bizans ve diğer Hıristiyan ülkeler çeşitli zamanlarda ittifaklar kurarak Müslümanlarla mücadele ettiler. Hıristiyan Haçlı ittifakının güçlü ordularıyla mücadeleyi daha fazla sürdüremeyen Müslümanlar, emirliklerinin yıkılmasıyla –Garigliano Emirliği 882/919‐ bölgeyi terk etmek zorunda kaldılar.

Keywords: