Abstract:

İktisat literatüründe, yükseköğretimin finansmanı konusundaki tartışmalar güncelliğini korumaktadır. Yükseköğretimin etki alanının genişliği, tartışmaların boyutunu da farklı disiplinlere taşımaktadır. Çalışmada yükseköğretimin devlet tarafından finansmanın iktisadî gerekçeleri aktarılmış ve ülke örneklerine yer verilmiştir. Yükseköğretimin finansmanı açısından iki modelin ön plâna çıktığı belirtilmelidir. Bunlardan biri Anglo-Sakson Model diğeri ise İskandinav Modelidir. Türkiye, söz konusu finansman modellerinden İskandinav Modeli yakınlık göstermektedir. Buna göre Türkiye’de yükseköğretimin finansmanı büyük ölçüde öğrenci katkıları/öğrenim ücreti ve devlet tarafından karşılanmaktadır. Çalışmada, kamu gelirleri arasında harç özelliği gösteren öğrenci katkı payları ve öğrenim ücretleri ekonomik açıdan analiz edilmiştir. Ekonomik analiz sonucunda, öğrenci katkı payı/öğrenim ücretlerinin 2010-2011 eğitim öğretim yılından bu yana enflasyonist bir ortam olmasına rağmen değişmeden aynı tespit edildiği görülmüştür. Kullanım harcı olarak tahsil edilen öğrenci katkı payı/öğrenim ücretlerinin, kişisel fayda dikkate alınarak hesaplanması gerekirken; bunun tam aksine kişisel faydası yüksek olanlardan daha az ancak kişisel faydası düşük olanlardan daha fazla tahsil edildiği tespit edilmiştir. Benzer bir sonuç, yükseköğretim kurumları açısından da ortaya çıkmaktadır. Farklı yükseköğretim kurumlarından mezun olanların farklı kişisel faydalar elde etmeleri söz konusu olduğuna göre, bütün yükseköğretim kurumları için aynı öğrenci katkı payı/öğrenim ücreti tahsil edilmemesi gerektiği de ifade edilmiştir.

Keywords: