Abstract:

Modern Gagauz Edebiyatı’nın kurucu kuşağında yer alan şair ve yazar Dionis Tanasoğlu’nun “Uzun Kervan” adlı romanı, kitap olarak yayınlanan ilk Gagauz romanı olmasının yanında Gagauz tarihini bir romana sığdırma çabası ile ‘tarihî roman’ türünün sınırlarını zorlayan kült bir eserdir. Tanasoğlu romanında, Gagauzların tarih sahnesinde var oldukları ilk dönemlerden bugünkü yurtları Gagauzyeri bölgesine yerleşmelerine kadar olan dönemi “Uzak Dedeler”, “Balkanlarda Yurtluk” ve “Besarabya Gagauzları” adlı üç bölümde, kronolojik bir tarzda ve yoğun bir tarih bilgisi vererek okurla paylaşır. Bir edebî tür olan romanın yoğun bir tarih anlatısına aracı kılınmış olmasının işlevsel bir amacı olduğu açıktır. Kendilerini “Türk Dünyası”nın bir parçası olarak gören Gagauzlar “Uzun Kervan” romanında genel Türk tarihi ile bütünleşir. Gagauzlar arasında büyük ilgi gören romanda, bu tarihî misyonun yanısıra, Gagauz diliyle roman yazılabileceğinin ortaya konulmuş olması, söz konusu eseri Gagauz Edebiyatı’nda ayrıcalıklı kılan ikinci yönüdür. Anlatıcının romandaki yeri, gerçekle kurgunun birlikte ele alınması ve çok sayıdaki alt hikâyenin romana eklemlenmesi gibi hususiyetleri itibariyle söz konusu eser, roman tekniği bakımından inceleme ve değerlendirmeye değer bir yapıdadır. Bu çalışmada Gagauz Türkleri Edebiyatı’nda önemli yeri olan “Uzun Kervan” romanına edebiyat biliminin yöntem ve teknikleri dahilinde yaklaşan inceleme ve değerlendirmelerde bulunulmuş, söz konusu eserin millî kimlik inşası bağlamında tahlili amaçlanmıştır.

Keywords: