Abstract:

Haccın mali ve bedeni bir ibadet olmasının getirdiği zorluklara, kontenjan sınırlaması nedeniyle ortaya çıkan tarih belirsizliği de eklenince Türkiye’deki Müslümanların bu süreci yönetmesi zorlaşmaktadır. Özellikle hac hizmetlerinin maliyetinin yüksek olması ve genellikle birden fazla aile üyesi ile gerçekleştirilmesi nedeniyle hac kurası çıkan hacı adayları ciddi bir finansman zorluğu yaşayabilmektedirler. Türkiye’de yaşanan bu problem, Malezya’da 1960’lı yıllarda kurulan Tabung Haji benzeri bir kurumun ihdas edilmesi ile aşılabilir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de haccın mali külfetinin azaltılması, birikimlerin verimli şekilde değerlendirilmesi ve faizsiz finans araçlarının çeşitlendirilmesine yönelik olarak hac sandığı ve/veya fonu için bir model önermektir. Modelin işlerlik kazanması için, katılım bankaları üzerinden açılacak hesaplarda bireysel emeklilik veya çeyiz hesabı uygulamalarında olduğu gibi belirli bir oranda devlet katkısının sağlanması önerilmektedir. Böylelikle Türkiye’deki faizsiz finans enstrümanları çeşitlendirilmiş, hac için biriktirilen kaynaklar ekonomiye kazandırılmış ve aynı zamanda hacı adaylarını zor durumda bırakan mali belirsizlik ortadan kaldırılmış olacaktır. Haccın yanı sıra umre için de benzer bir mekanizmanın kurulması durumunda Türkiye’de tasarruf yetersizliğinin aşılmasına yönelik güvenilir, verimli ve sürdürülebilir bir model oluşturulabilecek ve reel ekonomiye kaynak sağlanabilecektir.

Keywords: