Tarihsel süreçlerinde devletlerin kalkınma çabalarında ekonomiye müdahaleleri farklı şekillerde gerçekleşmiştir. Doğal olarak uygulama sonuçlarında da aynı derece devamlı başarılı olunmadığı görülmüştür. Diğer bir ifadeyle, bir dönem gerekli veya kaçınılmaz olan kamu müdahaleleri, başarılı kamu işletmeciliği uygulamaları, sonrasında çeşitli gerekçelerle eleştirilmiştir. Temel olarak uygulamada yapılan hatalarla yaşanan başarısızlıklar veya kaçınılmaz değişimler sonucunda müdahale şekilleri değişmiştir. Bunun da gereği piyasa ve kamu otoritesi birbirini dışlamamalı yani müdahaleler sınırsız olmamalı fakat doğru zamanda, tam yerinde ve uygun bir şekilde yapılmalıdır. Bunun da amacı kamu gelirlerini artırıcı politikaları, mali disiplini sağlayıcı şeffaflık uygulamalarını devreye almaktır. Yöntem olarak, profesyonel yönetimin yer almadığı kamu işletmelerinde özelleştirme uygulamaları moda olmuş, piyasa ekonomisinin olmazsa olmazı hukuksal ve kurumsal altyapının oluşturulması amaçlanmış, işletmelerin etkin ve verimli çalışabilmesi için bağımsız düzenleyici ve denetleyici kurumlar oluşturulmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye’de, kalkınmanın devlet eliyle gerçekleştirilmesinin gerekliliği olarak gündeme gelen KİT’ler, dönemin iktisadi yapıdaki zorunlulukları, özelikle finansal ve fiziksel sermaye stokundaki yetersizlikleri nedeniyle kurulmaya başlamıştır. 1960’lı yılarda da, ithal ikameci kalkınma stratejisinin uygulanmasında önemli boşluğu dolduran KİT’lerin göreceli başarıları olmuştur. Türkiye bu anlamdaki birikmiş olan kurumsal hafızasını etkin bir şekilde kullanmalıdır. Özellikle, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Rekabet Kurumu gibi yapıların tecrübeleri, Türkiye Varlık Fonu gibi projelerin tesisinde, çalıştırılmasında dikkate alınmalıdır. Zira küresel kriz sonrasında, küreselleşmenin de tetiklediği belirsizlik ve yıkıcı rekabet ortamı, hem finans kuruluşlarında hem de işletmeler de operasyonların yönetimini giderek zorlaştırmaktadır. Özellikle küreselleşen piyasalardaki daralan pazar hacminin neden olduğu ticaret savaşları; küresel güçlerin tetikleyerek sebep olduğu savaşların ortaya çıkardığı göç hareketleri; geleceği öngörülemeyen teknolojik gelişmeler; doğal çevrede yaşanan küresel felaketler ve son şekli yine küresel bir tehdit olan koronavirüs hastalığının (covıd-19) ortaya çıkardığı gerçekler nedeniyle, kamuya duyulan ihtiyaç artmaktadır. Fakat bu yapıların hantal olmaması gerekmektedir. Çünkü önceki dönemlerdeki KİT ve benzeri işletmelerdeki uygulama sorunları, işletme hataları belli bir dönem görmezden gelinebilirken artık böyle bir tolerans marjı kalmamıştır. Bu çalışmanın da amacı, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihsel süreçteki kalkınma çabalarında uyguladığı temel ekonomi politikalarını ve kurumlarını inceleyerek, nerelerde başarılı veya başarısız olunmuş durumlarının tespitinden sonra gelecek için öneriler geliştirilmeye çalışmaktır.
In the historical processes, the intervention in the economy in the development efforts of the states has occurred in different ways. Of course, the results of the application have not been equally successful. In other words, public interventions that were necessary or inevitable for a period, successful public business practices, then criticized for a variety of reasons. Basically, the forms of intervention have changed as a result of failures or inevitable changes. Therefore, the market and public authority should not exclude each other, so interventions should not be unlimited but should be done in the right time, in the right place and in an appropriate manner. This also aims to activate policies that increase public income, practices of transparency that provide financial discipline. As a method, customization practices in public enterprises where the professional management is not included have become fashionable, the purpose of the creation of legal and corporate infrastructure is not the market economy, independent regulatory and supervisory bodies have been created to be able to work efficiently and efficiently by
Alan : Hukuk; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|