Abstract:

Avrupa’ da feodalizmin çöküşü ile başlayan modernleşme hareketleri, kısa süre zarfında Osmanlı Devleti’ ni de etkisi altına almıştır. İlk olarak padişah III. Selim döneminde yapılan yenilik çalışmalarıyla Türk modernleşme hareketlerinin tarihsel süreci başlamıştır. Tanzimat Fermanı’ nın ilanından sonra, sosyal ve siyasal alanda yoğun olarak devam eden yenilik fikri, Cumhuriyet ’in ilanıyla beraber devam etmiştir. Yüzyılı aşan bu süre zarfında, kimi zaman salt “batılılaşma” olarak görülen ve hayata geçirilmeye çalışılan modernleşmeye yönelik düşünceler; hem siyasal hem de toplumsal alanda kendinden sık sık söz ettirmiştir. Osmanlı Devletinin son dönemi ve Cumhuriyet ‘in ilanından sonra gelen tek partili dönem ile toplumsal alanın her alanında görülen, modernleşmeye yönelik müdahalelerin bir muhatabı da müzik olmuştur. Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda çalışmanın amacı; Osmanlı Devleti döneminden başlayarak Cumhuriyet’in ilanına değin devlet idaresinde ve toplumsal yapıda kendinden sıkça söz ettiren “modernleşme” teriminin, Türkiye bağlamında şekillenişi ve bu şekilleniş sürecinin ortaya çıkardığı özgün koşulları; müzik-politika-toplum üçgeninde, politikanın müzik üzerinde, müziğin ise toplum üzerindeki etkisini; Osmanlı Devleti ve Tek Partili Cumhuriyet dönemleri göz önünde bulundurularak, farklı zamanlarda ve farklı şartlarda gerçekleştirilen müziğe yönelik müdahalelerin gerekçelerini ve amaçlarını betimlemek, olumlu ve olumsuz sonuçlarıyla birlikte ortaya koyabilmektir. Yapılan bu araştırma; farklı zamanlarda devlet idaresi tarafından, modernleşme fikri doğrultusunda, var olan müzik geleneği üzerinde hedeflenen değişiklikleri ve bu değişikliklerin kapsam ve sürekliliğini açıklamak, olumlu ve olumsuz sonuçlarıyla beraber ortaya koyabilmek maksadıyla önem taşımaktadır. Araştırma tarama modelinde yapılacak olup, var olan durum betimlenmeye çalışılacaktır.

Keywords: