Abstract:

TBMM, Türkiye Cumhuriyeti dış politikasında önemli rol oynamıştır. Ankara’da yeni ülkenin temellerinin atıldığı günlerde dış politika TBMM bünyesinde (TBMM Hükümeti tarafından) yürütülmüştü. Bu süreçte TBMM nezdinde dış politikanın ana hatları oluşturulmuştur. TBMM’nin yürüttüğü dış politikada en dikkat çeken Sovyet Rusya ile ilişkilerdir. TBMM’yi ilk tanıyan ülkeler arasında Sovyet Rusya’nın olması, Milli Mücadeleye sağladığı destek dış politikanın şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması yeni hükümetin diplomatik olarak tanınmasını sağlayan belgeler arasındadır.

Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya ilişkileri İkinci Dünya Savaşı yıllarında derin yara almış, savaş sonrasında Sovyet Rusya’nın tehditkâr tutumu Türkiye Cumhuriyeti’nin dış politikasını derinden etkilemiştir. Türkiye, Soğuk Savaş sürecinde Batı yanlısı dış politika benimsemişti. Türkiye’nin bu tutumuna karşın Sovyet Rusya ile kimi zaman yakınlaşma süreci de yaşanmıştır. Kıbrıs’ta yaşanan gerilim sonrasında Batı tarafından istediği desteği bulamayan ve diplomatik anlamda yalnız bırakılan Türkiye, Sovyet Rusya ile ilişkilerini yeniden ele almıştır.  Sovyet Rusya ile İkinci Dünya Savaşı sonrasında bozulan ilişkiler iyileşme sürecine girmişti. Bu süreçte de TBMM’nin önemi ön plana çıkmıştı. TBMM üyeleri tarafından Sovyet Rusya’ya yapılan ziyaret ilişkilerin iyileşmesinde son derece önemli rol oynamıştır.

Keywords: