Görüntüleme
46
İndirme
3
20. yüzyılda Türkistan coğrafyasında alfabe siyasal otorite tarafından yön verilmiş, modernleşme ve ilerleme söylemleriyle sunulmuş, değiştirilmiş ancak kültürel asimilasyon sisteminin önemli bir aracı olarak kullanılmış bir olgudur. Batı Türkistan’da varlığını sürdüren ve hatırı sayılır nüfusa sahip olan Uygur Türkleri, SSCB’nin istila ettiği Türk halklarına uyguladığı alfabe politikası ve sonuçları bağlamında, genel olarak diğer Türk kökenli soydaşlarıyla aynı kaderi paylaşmışlardır. Doğu Türkistan’daki Uygur Türkleri ise bağlı bulunduğu ülke olan Çin’in siyasi ve sosyal koşulları çerçevesinde alfabe kullanmıştır. 20. yüzyılda Uygur Türkleri Uygur-Arap, Uygur-Kiril ve Uygur- Latin alfabesi kullanmıştır. Uygur Türklerinin Çağdaş Uygur Türkçesi için, aynı zaman diliminde farklı alfabeler kullanmasında ve sıklıkla alfabe değiştirmesinde, Uygur Türklerini idare eden devletlerin izlediği politikalar etkili olmuştur. Günümüzde Doğu Türkistan’daki Uygur Türkleri Uygur-Arap alfabesinin yanı sıra gayriresmî olarak Uygur- Latin alfabesini de kullanmaktadır. Batı Türkistan’daki Uygur Türkleri, Uygur-Kiril alfabesi ile beraber gayriresmî olarak Uygur-Arap alfabesi kullanmaktadır. Türkiye başta olmak üzere Müslüman coğrafyasında ve Batı’da yaşayan Uygur Türklerinin ise yaygın olarak Uygur-Arap alfabesi kullanırken Uygur-Latin alfabesini de kullandığı bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, 20. yüzyılın başından günümüze kadar olan süreçte Uygur Türklerinin kullandığı alfabeleri nitel araştırma yöntemiyle irdeleyerek, sıklıkla alfabe değiştir(t)menin sürecini ve nedenlerini ortaya koymaktır. Ayrıca Uygur Türklerinin günümüzde çözüm bekleyen sorunlarından biri olan alfabe meselesine dikkat çekmektir.
Alphabet in Turkestan geography in 20th century is a notion which was directed by political authority, presented and transformed with modernization and improvement ideals, yet utilized as a significant means of cultural assimilation system. In context with the invasion of USSR of the lands on which Turkic people are living and the policies imposed on there afterwards, Uyghur Turks who live in East Turkestan as a considerable population has shared generally the same fate with other Turkish kins in terms of alphabet policy. On the other hand the alphabet used by Uyghur Turks in East Turkestan depended on the political and social conditions of China, the country which they are bound to. In the 20th century, Uyghurs used Arab, Cyrillic and Latin alphabets. The politicies adopted by the States governing Uyghur people forced Uyghurs to use different alphabets and frequently change alphabets for Modern Uyghur Turkish at the same time. Currently East Turkestan Uyghurs use Latin alphabet unofficially besides Uyghur-Arab alphabet. Kazakhstan Uyghurs and Kyrgyzstan Uyghurs both use Uyghur-Arab alphabets unofficially besides Uyghur-Cyrillic alphabet. And Uyghurs in Turkey make publications using Uyghur-Arab alphabet. Our study focuses on the alphabets that have been used by Uyghurs from the beginning of the 20th century to the present. The purpose of our study is to reveal the alphabet matter of Uyghurs since the 20th century and to examine the reasons of change of alphabet. Furthermore the study draws attention to the matter of alphabet, which is one of the unsolved problems at present. Qualitative research method has been used in the study. Secondary sources have been used for the information unavailable due to the cencorship on the sources in East Turkestan.
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
