Özet:

Günümüzde iklim değişiklikleri toplumların yaşamını büyük ölçüde etkilemektedir. Fakat bu türden etkiler yalnızca çağdaş döneme özgü değil sanayi devrimi öncesinde de toplumlara derinden tesir etmiştir. Dönemin büyük devletlerinden olan Osmanlı İmparatorluğu da hiç şüphe yok ki iklim değişikliklerinin etkisi altında kalmıştır. Peki,iklim değişikliğinin Osmanlı İmparatorluğu’nda etkileri nasıl olmuştur? Örneğin, iklim değişikliğine bağlı olarak XIV. yüzyılda ortaya çıkan “Kara Ölüm” (Büyük Veba Salgını) gibi doğal afetlerin, kuruluş döneminde Osmanlıların gelişimine tesir ettiği bilinmektedir. Bilhassa, XVI. ve XVII. yüzyıllar arasında Küçük Buzul Çağı olarak adlandırılan çok ciddi iklim değişiklikleri toplumsal yaşam, ekonomi ve siyaset gibi birçok açıdan Osmanlı İmparatorluğu’nu etkilemiş olup ülke içinde krizlere yol açmıştır. XIV. ve XVII. yüzyıllarda iklimsel ve doğal şartların Osmanlı İmparatorluğu’na etkilerini araştırmak için bu çalışmada çevre tarihine yaklaşımlarla birlikte, ilk olarak iklimsel ve doğal şartların rolü ile tarih boyunca anormal iklim olayları ve sert hava koşullarının çeşitli uygarlıklara etkileri incelenecektir. Ardından Osmanlı İmparatorluğu’nun ekolojisinin önemli özellikleri anlatılacak ve akabinde Osmanlı klasik dönemi, özellikle XVI. yüzyılın sonlarından XVII. yüzyıla kadar ortaya çıkan aşırı soğuk, şiddetli kış, kuraklık ve salgın hastalıklar gibi Küçük Buzul Çağı ile bağlantılı olan anormal iklim olayları ve doğal afetler tetkik edilecektir. Bu bulgulara göre iklimsel ve doğal şartların Osmanlı İmparatorluğu’nun kıtlık, demografik değişim, göçler ve isyanlar gibi krizlere neden olan etkileri ele alınarak incelenmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: