Abstract:

Göstergebilim, en genel tanımıyla, göstergeleri ve gösterge dizgelerini ele alan bir disiplindir. Göstergebilimsel inceleme, yaygın bir çözümleme işlemi olarak, içerisinde farklı anlayışları barındırır. Bunlardan birisi de A. J. Greimas’ın eyleyenler örnekçesidir. Greimas’ın yazın göstergebilimi için oldukça önemli olan tasarısı, incelememizin yöntemi olmuştur. Bu yöntem ile Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” adlı romanının incelenmesi çalışmamızın amacını teşkil etmektedir. Çalışmamızda Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” adlı romanın önce kesitlemeleri yapılmış ve bu çerçevede her kesitin kendi eyleyenler ilişkisi gösterilmiştir. Anlatı için oldukça önemli bir oluntu konumunda olan “Maral Ana” söylencesi de bu ilişki çerçevesinde ele alınmıştır. Kesitleme ve eyleyenler ilişkisinin tespitinden sonra da hem Maral Ana’nın hem de Çocuk’un anlatı içindeki temel dönüşümleri göstergebilimsel dörtgen üzerinden gösterilmiştir. Çalışmamızın sonuç bölümünde ise “Beyaz Gemi” anlatısının yapısı üzerinde durulmuş ve bu incelemede elde ettiğimiz sonuçlar maddeler halinde sunulmuştur.  Cengiz Aytmatov’un bu romanı, Kırgız bozkırında geçer ve yine Kırgız insanını anlatır. Bu romanda Aytmatov’un yüksek felsefesini görmekteyiz. Bu felsefe bütün insanlığın iyiliği ve geleneğin korunması şeklinde özetlenebilir. Aytmatov’un bu anlayışı, romanda kişilerle, daha doğrusu kişilerin birbirleriyle olan ilişkileriyle vurgulamaktadır. Bu nedenle çalışmamızda, Aytmatov’un kişilerini ve metnin anlamsal yapısını ele alacağız. 

Keywords: