Views
85
Downloands
38
20. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Türkistan’da mahallȋ şivelerin yazı dili olması ile birlikte Doğu Türkistan’da da Çağatay Türkçesi yerini yavaş yavaş Yeni Uygur Türkçesine bırakmıştır. Bilindiği üzere Çağatay Türkçesi 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başına kadar bütün Orta Asya Türklüğümün ortak konuşma ve yazı dilidir. 20. yüzyılın başlarından itibaren ise Türkistan’da siyasi otoritelerin etkisi ile bölgesel yazı dillerinin oluşturulduğu görülmektedir.20. yüzyılın başına kadar Arap alfabesine dayalı Çağatay yazı dili geleneğini sürdüren Yeni Uygur Türkçesi için 1920’li yıllardan itibaren bölge aydınları yazıda bir reform yapmanın gerekliliğine inanmış ve yeni arayışlara girmişlerdir. Buna daha sonra bölgedeki siyasi yetkililer de dahil olmuş ve 1920’li yılların başından 1980’li yıllara kadar pek çok kez yeni yazı sistemleri denenmiştir. Son olarak 1982 yılında Urumçi’de kurulan Til-Yazı Hizmet Komitesi tarafından düzenlenen ve Arap alfabesinin ıslah edilmesiyle oluşan yeni yazı sistemi 1983 yılında onaylanır ve 1984 yılından itibaren bu yazı sistemi kullanılır. Bu makalede Doğu Türkistan’da yaşayan Uygur Türklerinin 20. yüzyılın ilk çeyreğinden bugüne kadar yaptıkları alfabe değişiklikleri ve bu gün Yeni Uygur Türklerinin kullandığı fakat kullandıkları alfabede işaret olarak karşılığı bulunmayan /ı/ sesinin durumu üzerinde durulacaktır.
From the first quarter of the twentieth century, with the writing language of the neighborhood shivs in Turkistan, in Eastern Turkistan, the Çağatay Turkish has slowly left its place to the New Uyghur Turkish. It is known that the Turkish is the common speech and writing language of all the Central Asian Turkish people from the 15th century to the beginning of the 20th century. Since the beginning of the 20th century, it is seen that the influence of political authorities in Turkey and regional writing languages were formed. From the 1920s to the beginning of the century, the New Uighur Turkish, which continued the tradition of the Arabic alphabet, believed in the need to make a reform in the text and entered new searches. It was later included by political officials in the region and many times tested new writing systems from the early 1920s to the 1980s. Lastly, the new writing system, which was organized by the Til-Writing Service Committee established in Urumchi in 1982, and formed by the refinement of the Arab alphabet was approved in 1983, and this writing system has been used since 1984. This article contains 20 Uyghur Turks living in Eastern Turkistan. The alphabet changes they made from the first quarter of the century to this day and the state of the new Uighur Turkish people today use but the alphabet they use is not corresponding as a sign.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
