Özet:

Memlük Kıpçak Türkçesiyle yazılmış, günümüze ulaşan eserlerin büyük bir kısmını dini eserler oluşturmaktadır. Zira Memlükler bir İslam devletiydi ve dini konularda birçok Arapçadan çeviri eser meydana getirmişlerdir. Mısır ve Suriye’ye Küçük Asya ve Orta Asya’dan giden müslüman Kıpçaklar dışında, Deşt-i Kıpçak bozkırlarında müslüman kültürüyle fazla temasta olmayan şamanist ve yarı şamanist Kıpçakların da olduğu ve daha sonra bunların müslüman olup önemli mevkilere yükseldikleri bilinmektedir. Gayrimüslim ülkelerden köle olarak gelen Kıpçakların ve onlardan olan emir ve sultanların Arapça bilmemeleri Memlük topraklarında Arapçadan çok sayıda dini eserin Kıpçak Türkçesine çevrilmesine vesile olmuştur. İster Sovyetler birliği Türkolojisinde, ister sonradan bağımsızlığını kazanan Türk ülkelerinde bu dini eserlerin, incelenmesi bir tarafa, Memlük Kıpçaklarından kalma dil yadigarları arasında adı bile geçmemektedir. Bu eserlerde dikkati çeken özelliklerden biri yazılış tarihi ve dil özellikleridir. Eserlerin büyük çoğunluğu Memlükler devletinin son dönemlerinde, yani XV. yüzyıldan sonra kaleme alınmış olması Oğuzcanın etkisi çokça görülmesine sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla Memlük sahası edebi yazı dilinin son dönemleri hakkında bilgileri içeren bu eserlerin, Türk dili tarihinin belli bir dönemini incelemekte değer biçilmez birer kaynak olacağı şüphesizdir. Makalede Memlük Kıpçak Türkçesiyle yazılmış dini eserlerle ilgili temel bilgiler verilmekle birlikte, onların milletimizin dili, dini, tarihi ve kültürü açısından ne kadar çok önem arz ettiğine değinilmiştir. Ayrıca bu eserlerin özellikleri üzerinde de durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: