Görüntüleme
36
İndirme
1
Türk dünyasının bin senelik destan geleneğini, tarihini, kültürünü ve dünya görüşünü kendi içinde barındıran Manas Destanı, Kırgızların ve eski Türk boylarının kültür olgularını, tarihini araştırmada bir sözlü kaynak olma özelliğini taşımaktadır. Köktürk harfli yazıtlar ise Eski Türkler hakkında bilgi edinebileceğimiz yazılı kaynakların başında bulunmaktadır. Bundan dolayı yazıtlar ile Manas Destanı’nı karşılaştırarak incelemek yerinde olacaktır. Makalemizde II. Köktürk Kağanlığı’nın kurulmasında büyük katkısı olan ve hayatları Orhun Yazıtları’nda anlatılan devlet adamları Tunyukuk ve Küli Çor, Manas Destanı’ndaki Almambet ve Kül Çoro ile karşılaştırılmış, bunların arasında dikkat edici benzerliklerin bulunduğu tespit edilmiştir. Örneğin, tarihte yaşayan Küli Çor ile destandaki Kül Çoro’nun isimleri aynı olmakta, üstelik her ikisi hükümdar oğluna atabeylik yapmaktadırlar. Bundan dolayı tarihî bir şahıs olan Küli Çor, Manas Destanı’nda Kül Çoro’nun kişiliğinde izini koruduğu ileri sürülmüştür. Bunun nedeni de IX-X. asırlar arasındaki Eski Türk tarihi ile ilgilidir. Bilindiği gibi 840 yılında Kırgızlar Uygurları bertaraf ederek Merkezî Asya’ya, kutsal Ötüken’e hâkim olmuşlardır. Ancak nüfus sayısının azlığı, Çin’in her zaman uyguladığı ikiyüzlü siyaseti ve diğer Türk boylarının Batı’ya doğru kayması sonucunda Moğolistan’a hâkim olamayan ve bu kutsal toprakları 920’lerde Kara Kıtaylara bırakmak zorunda kalan Kırgızlar, tarihte gerçekleştiremedikleri amaçlarını sözlü edebiyat ürününde, Manas Destanı’nda gerçekleştirmişlerdir. Örnek olarak da Köktürk Kağanlığı’nı almışlardır. Çünkü Köktürk Kağanlığı Türk boylarını bir çatı altında birleştiren, ekonomik ve askerî bakımdan zirveye ulaşan ve en önemlisi Çin’i kendi hâkimiyet altına alan bir devletti.
Manas Destanı, which contains a thousand-year historical tradition, history, culture and world view of the Turkish world, carries the character of being a verbal source in the research of the cultural events of the Kyrgyz and ancient Turkish lengths. The Turkish literary writings are at the top of the written sources that we can learn about the ancient Turkish people. Therefore, it will be possible to compare the scripts with the Manas Destana. In my article II. The state men who have made a great contribution to the establishment of Köktürk Kağanlığı and their lives are described in the Orhun Writings compared to Tunyukukuk and Küli Çor, Almambet and Kül Çoro in Manas Destanı, among them there are noticeable similarities. For instance, the names of the Kuli Çor in history are the same as the names of the Kuli Çor in history, and both of them are the ancestors of the king's son. Therefore, a historic person, Küli Çor, has been claimed to keep his trace in the personality of Kül Çoro in Manas Destanı. This is the reason for IX-X. It is related to ancient Turkish history between centuries. As it is known, in 840 the Kyrgyz were reigned to Central Asia, the holy Vatican, by removing the Uighurs. But the minority of the population, the false policy that China has always applied and the shift of other Turkish heights to the West, which could not dominate Mongolia and which were forced to leave these holy lands to the Black Continents in 920s, have achieved their goals in history in the verbal literary product, Manas Destana. For instance, they have taken the crop. For Köktürk Kağanlığı was a state that united Turkish heights under a roof, which reached its peak economically and militaryly, and most importantly China under its own sovereignty.
Manas Epic contains a thousand-year epic tradition, history, culture and world view of the Turkic world in itself. Therefore, the Manas Epic can be a source for investigating the cultural phenomena, archaeological finds of the Kyrgyz people and Old Turkic tribes. Almambet and Kül Çoro in the Manas Epic has been compared with Tunyukuk and Küli Çor which are the statesmen who made a great contribution to the establishment of the Turkish Khanate. It has been found that there are gradual similarities in the between of these. For example, the names of Küli Çor who lived in history and Kül Çoro in the Manas Epic are the same, and both of them are clerics for the son of the ruler. Therefore, it is claimed that the historical person Küli Çor preserved the traces in the personality of the Kül Çoro in the Manas Epic. The reason for this is related to the history of the Old Turkish between the IX-Xth centuries. As it is known, in 840, the Kyrgyzs ruled Central Asia and the holy Ötüken by eliminating the Uighurs. However, due to the small number of the population, China's two-sided politics and the shift of other Turkish tribes towards the West, the Kyrgyz did not dominate Mongolia and had to leave these holy lands to the Kara Kytais in the 920s. They expressed their aims which they could not realize in history in oral literature, in Manas Epic. They took Köktürk Khanate as an example. Because the Köktürk Khaganate was a state that united the Turkish tribes under one roof, reached the summit in economic and military terms, and most importantly took China under its rule.
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
