Abstract:

Cross; It is a worship performed in the form of visiting Kaaba, Arafat, Muzdalifah and Mina in a certain period of time and performing certain religious duties. A person who performs this worship is called hajj to say "pilgrim". The Ottoman Empire ruled Mecca and Medina for 400 years. To ensure the comfort of hajjs (pilgrims) coming from all over the world, to return to their homeland by performing their worship with the local people in this unknown land and culture without any difficulties; it is only possible with good guidance and public service. The Ottoman Empire established a service network that meets the needs of the crowded population accumulated in Mecca, where all the pilgrimages are performed in a certain period of time, and in particular in places such as Masjid al-Haram, Mina and Muzdalifa. During the period of pilgrimage, the state provided well-equipped health services to all pilgrims, both on the road routes and in Mecca and Medina, and made great efforts to provide these services. He constantly checked this area, which is kilometers away, and worked professionally to ensure that the services were not interrupted. The Ottoman Empire, the representative of the Caliphate, performed the services rendered here with a great sense of duty.

Hac; belirli bir zaman diliminde Kabe, Arafat, Müzdelife ve Mina’yı ziyaret etmek ve belli bazı dini görevleri yerine getirmek şeklinde yapılan bir ibadettir. Bu ibadeti yerine getiren kişiye "hacı" denir. Osmanlı Devleti 400 yıl kadar Mekke ve Medine’de hüküm sürmüştür. Dünyanın dört bir yanından gelen hacıların rahatını temin etmek, hacı adaylarının tanımadıkları bu toprak ve kültürde yerli halkla herhangi bir sıkıntı yaşamadan ibadetlerini yerine getirip memleketlerine tekrar geri dönmesi; ancak iyi bir rehberlik ve kamu hizmetiyle mümkündür. Osmanlı Devleti, haccın bütün rükunlarının belli bir zaman diliminde yerine getirildiği Mekke’de özelde ise Mescid-i Haram, Mina ve Müzdelife gibi yerlerde biriken kalabalık nüfusun ihtiyaçlarını karşılayan bir hizmet ağı kurmuştur. Devlet hac ibadeti döneminde bütün hacılara hem yol güzergahlarında hem de Mekke ve Medine’de gayet donanımlı bir sağlık hizmeti sunmuş ve bu hizmetleri vermek için büyük bir çaba harcamıştır. Kilometrelerce uzaklıkta olan bu bölgeyi sürekli olarak kontrol etmiş, hizmetlerin aksaklığa uğramaması için profosyenelce çalışmıştır. Hilafetin temsilcisi olan Osmanlı Devleti buralarda yapılan hizmetleri büyük bir görev bilinciyle yerine getirmiştir.

Keywords: