Özet:

Peygamberler, gönderildikleri toplumun dillerini fasih ve beliğ bir şekilde kullandıkları oranda kendilerine gelen vahyi onlara daha etkili bir şekilde anlatma imkânına sahip olmuşlardır. Arap şiirinin zirvede olduğu bir döneme peygamber olarak gönderilen Hz. Muhammed, o toplumda Arap dilini en fasih bir şekilde konuşan kabilede çocukluğunu geçirmesi yanında Kur’an’ın mu’ciz belagatiyle yetişmiş ve Kur’an mesajını kavmine etkili bir şekilde tebliğ etmiştir. Bu nedenle olmalı ki, yirmi üç yıllık bir dönemde bölgesindeki insanlar onun irşadıyla İslam dinine girmişlerdir. Aynı şekilde Kur’an da muhataplarına, onların anlayabilecekleri dille hitap etmekte ve kelamı farklı üslupla etkili bir şekilde muhatabın zihnine yerleştirmektedir. Dini irşatta ahlakın yeri büyüktür. Kur’an’da ahlâkî ilkelerin çoğunun bir arada bulunduğu sure, İsrâ suresidir. Bu surede açıklanan ahlak kuralları çoğunlukla genel kural karakterini taşımakla birlikte önceki dinî metinlerde de zikri geçen ilkelerdir. Bu surede geçen ahlak kurallarının belagat yönünden tahlili yapılarak, kullanılan anlatım üslupları ve kelamın muhatabı etkilemesi incelenmiştir. Surede geçen ahlak muhtevalı ayetler ve Tevrat’ta geçen on emir, muhteva ve üslup yönünden karşılaştırılmış ve Kuran irşadının etkisi çeşitli yönlerden ele alınmıştır. Bu çalışma, ahlâk ihtiva eden ayetlerin üslubunun Tevrat’ta geçen on emir ifade tarzından farklılık gösterdiği ve belagat açısından Kur’an irşadının edebi yönünü ortaya koyan bir örnek mahiyetindedir.

Anahtar Kelimeler: