Abstract:

Bu çalışmada Selçuklu Devleti’nin kuruluşundan Karahanlıların tabiiyete alınmasına kadar olan süreç ele alınmıştır. Tuğrul Bey’in tahta çıkışından başlayarak Sultan Alp Arslan ve Sultan Melikşâh dönemlerini içine alacak şekilde Selçuklu Karahanlı ilişkilerini siyasi, zaman zaman da kültürel ve coğrafi olarak açıklanmağa çalışılmıştır. Selçukluların kuruluş döneminde Karahanlılara sınırdaş olan bölgeler Çağrı Bey’in yönetimine verilmişti. Çağrı Bey zamanında ufak sınır olayları dışında Karahanlılarla önemli çatışmalar yaşanmamıştır. Bir çatışma çıktığında halifenin araya girerek her iki tarafı uzlaştırma yoluna gittiği dikkat çekmektedir. Karahanlı ve Selçuklu hânedânları arasında kız alıp verme suretiyle akrabalık kurulduğu da görülmektedir. Buna mukabil iki devlet arasındaki siyasi ilişkiler Sultan Alparslan’ın ölümüne yakın kopma noktasına gelmiştir. Sultan Alparslan büyük bir orduyla Karahanlılar üzerine yürüdüğü sırada bir kale kumandanı tarafından öldürülmüştür. Sultan Alparslan’dan sonra yirmi yıl tahtta kalan oğlu Melikşâh zamanında ise Doğu ve Batı Karahanlılar, Selçuklulara tâbi oldular. Sultan Melikşâh Türkistan üzerine iki büyük sefer yaptı ve bu seferler sonucunda Karahanlıları egemenliği altına aldı. Karahanlıların Selçuklulara tabiiyeti son Büyük Selçuklu Sultanı Sancar’ın ölümüne kadar devam etti

Keywords: