Özet:

Hem ana dili eğitimi hem de yabancı dil öğretiminde doğrudan, sağlıklı bir iletişimin sağlanması için öğrenciye kazandırılması gereken en temel anlama becerisi dinlemedir. Doğal şartlar altında ana dili edinim sürecinde okul çağına gelene kadar birey, belli düzeyde dinleme becerisini geliştirir. Yabancı dil öğrenme sürecinde ise birey hedef dil ile daha geç tanışmakta ve temas süresi daha kısa olmaktadır. Bu noktada bireyin yabancı dil öğrenim sürecinde göstereceği irade, zor durumlar ile baş edebilme becerisi ve kendi kapasitesini performansa dönüştürebileceğine olan inancı dil eğitiminin sürekliliği ve verimliliği açısından önem arz etmektedir. Bu süreci en iyi ifade eden kavram öz yeterliktir. Bu araştırmanın amacı Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin dinleme becerisine yönelik öz yeterlik algısı ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektedir. Bu kapsamda denemelik ölçeğin oluşturulması için ilgili literatür taranmış; uzman, öğretmen ve öğrenci görüşüne başvurulmuştur. Oluşturulan denemelik ölçek İstanbul Üniversitesi Dil Eğitim Merkezi ve Gaziantep Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde 2013-2014 eğitim-öğretim yılında yabancı dil olarak Türkçeyi öğrenen 228 öğrenciye uygulanmıştır. Uygulama sonuçları ile ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda üç alt boyuttan oluşan 18 maddelik bir ölçek elde edilmiştir. Birinci alt boyutun “temel bilgi düzeyi, ikinci alt boyutun “kavrama–sentez”, üçüncü alt boyutun “üst düzey değerlendirme” dinleme becerisi öz yeterlik algı düzeylerini ölçtüğü tespit edilmiştir. Bu üç boyutun (faktörün) açıkladıkları toplam varyans %63,389’dur. Maddelerin faktör yükleri 0,647 ile 0,783 değerleri arasındadır. Yapılan t-testi sonucunda maddelerin tümünün ayırt etme gücüne sahip olduğu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen değerler modelin doğrulandığını göstermektedir. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,941 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler: