Abstract:

İstiklal Savaşı’nın önderi Mustafa Kemal’le başlayan Cumhuriyet dönemi, birçok değişiklik ve zorlukları kucaklamıştır. Erken Cumhuriyet dönemi olarak da adlandırılan bu dönem, siyasi, iktisadi ve sosyal birçok alanda çözülmesi gereken büyük sorunları içermektedir. Bu dönemde yaşanan en büyük sosyal sorunlardan biri, çeşitli nedenlerden dolayı yapılan göç ve sair sebeplerden dolayı yapılan iskân faaliyetleri olmuştur. Gerek Osmanlı Devleti’nin, özellikle Balkan Savaşları’ndan sonra kaybettiği topraklardan Anadolu’ya doğru yola çıkanlar; gerek siyasi ve sosyal nedenlerle Yunanistan’la Türkiye arasında yapılan sözleşmelere dayalı olarak gerekse Yunanistan’dan Anadolu’ya gelenlerle; Anadolu toprakları içinde asayiş ve diğer nedenlerle büyük kitleler halinde göç olayları yoğun olarak yaşanmıştır. Bu göç olaylarının biri de Romanya’dan yola çıkan Müslüman Türk nüfusun Türkiye’ye gelmesi olmuştur. Bilindiği üzere, Romanya’da Türk varlığı önceki yüzyıllara dayanmaktadır. Romanya’da Türk nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yer ise Dobruca bölgesidir. Tarım arazilerinin verimli olması dolayısıyla cazibesi olan bu bölgeye, önceden beri Türk kavimlerin gelip yerleşmesiyle bölge, adeta bir Türk yurdu haline gelmiştir. Bağımsızlığından sonra Osmanlı Devleti’nden bu toprakları alarak sınırlarına katan Romanya, ulusal kimliğini korumak ve güçlendirmek, ekonomisini canlandırmak gibi çeşitli politikalar gütmüştür. Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Türkler, Romanya’da diğer Balkan ülkelerine nazaran daha iyi ilişkilerle ve anayasal haklarla yaşamışlar, Romanya’nın azınlığı durumunda olan Türkler, ülkenin birliğine ve bütünlüğüne zarar vermeden yaşamına devam etmiş, fakat yine de değişen sınırlar ve şartlarla Türkler, bu bölgeden göç etmek zorunda kalmıştır. Bu makalede, Atatürk döneminde Romanya sınırlarındaki Türklerin, Türkiye'ye göçleri ve Türkiye'ye gelen bu göçmenlerin yerleştirilmesi konu edilecektir. Göç, başlı başına ele alınması gereken, önem arz eden bir konu olmasına karşın, göçten sonra göçmenlerin yerleştirilmesi de bir o kadar önemli olmaktadır. Nitekim Türkiye bu konuda önemli bir sınav vermiştir. Onbinlerce insanını bünyesine alarak hem nüfusu artırmak hem de ekonomisini canlandırmak adına bir göçmen ve iskan politikası izlemiştir. Ulus-devlet modelinin uygulanmaya çalışıldığı bu dönemde, bu yönde iskân politikaları geliştirilerek ve her zaman bir öncekinden daha planlı hale getirilerek uygulamalar yapılmıştır.

Keywords: